Apothekers willen behandeling COPD-patiënten helpen verbeteren

Op vrijdag 12 november is het World Pneumonia Day. In aanloop van deze dag werpen we een grondige blik op de oorzaken, symptomen en vooral de bestrijding van longziektes. VAN zet zich voortdurend in om de herkenning en preventie van longaandoeningen door apothekers te stimuleren en de begeleiding van patiënten met longaandoeningen te versterken. Zo werken we samen met Zorgzaam Leuven, KU Leuven en Chiesi in het ADEM project, met ondersteuning van APB (Algemene Pharmaceutische Bond) voor het ontwikkelen van de tool voor populatiemanagement. Via deze samenwerking ondersteunen we de apotheker in de begeleiding van COPD patiënten. Het project versterkt ook de multidisciplinaire samenwerking tussen de betrokken zorgverleners.

COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een chronische longaandoening die bijna 800.000 Belgen treft. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is het wereldwijd de derde grootste doodsoorzaak. Het wordt veroorzaakt door onder meer sigarettenrook, chemische gassen en luchtvervuiling. Enkele symptomen zijn dyspneu, chronische hoest en sputumproductie. COPD is progressief en onomkeerbaar. Preventie, vroege diagnose en een aanpak op maat van de patiënt zijn dus cruciaal om de aandoening te bestrijden. Die aanpak willen VAN, Chiesi, Zorgzaam Leuven en KU Leuven samen uitbreiden met het ADEM project.

“Het doel van het project is de zorg voor COPD-patiënten te optimaliseren” zegt Ina Gesquiere, apotheker en Medical Manager bij Chiesi. “Aangezien zowel farmacologische als non-farmacologische aanpak essentieel zijn in de behandeling van de ziekte, speelt de apotheker een cruciale rol in de opvolging van deze patiënten.”

Het ADEM project heeft tot doel om begeleidingsgesprekken voor COPD-patiënten te implementeren in de apotheek. In eerder onderzoek van o.a. de UGent werd al aangetoond dat deze gesprekken vaak de therapietrouw verbeteren, leiden tot een optimalisatie van de inhalatietechniek en zorgen voor een betere symptoomcontrole. De implementatie van dergelijke gesprekken gebeurt echter niet vanzelf. In het ADEM project zullen we apothekers in de regio Vlaams-Brabant ondersteunen om deze gesprekken in te passen in de praktijk. In de regio van Zorgzaam Leuven zullen apothekers bijkomend gemotiveerd worden vanuit de afspraken die gemaakt worden rond het chronische zorgplan van COPD-patiënten. De multidisciplinaire samenwerking zal in het hele ADEM-project centraal staan. Zo hopen we een sterk netwerk van zorgverleners rond de patiënt te creëren.

Elke deelnemende organisatie heeft een eigen rol in het project. Zo zal VAN de uitrol binnen Vlaams-Brabant coördineren (in overleg met BAF). Zorgzaam Leuven staat in voor de verdieping in regio Leuven. Chiesi biedt wetenschappelijke en educatieve ondersteuning rond COPD. Tenslotte is een masterstudent Geneesmiddelenontwikkeling van de KU Leuven betrokken bij de uitrol en wordt er zo ook know-how in verband met implementatie-onderzoek binnen gebracht.

“Apothekers van Vlaams-Brabant en Zorgzaam Leuven zullen gemotiveerd worden om deel te nemen aan het project. Ze zullen de nodige opleiding rond COPD krijgen, ondersteunende materialen ontvangen en er zal een medisch-farmaceutisch overleg in hun omgeving georganiseerd worden. Zo worden de apothekers voorbereid om de zorg van hun COPD-patiënten te optimaliseren”, zegt apotheker Marie Van de Putte, Coördinator bij Zorgzaam Leuven.

De apothekers worden ook ondersteund met een populatiemanagement tool. Samen met BAF heeft APB een COPD-query ontwikkeld, die de identificatie van COPD-patiënten toelaat op basis van gegevens uit het farmaceutisch dossier, zoals de aflevergegevens van COPD-specifieke medicatie (ATC) en patiëntkarakteristieken (leeftijd vanaf 40 jaar).

Belangrijk bij COPD is vroege diagnose en integrale behandeling. Hoewel genezen van COPD niet mogelijk is, kunnen de symptomen wel onder controle worden gehouden met geneesmiddelen zodat de levenskwaliteit van patiënten verbeterd wordt. “Het is ook belangrijk om op de non-farmacologische zaken te focussen zoals het belang van rookstop, beweging, zelfmanagement, voeding en het sociale en mentale welzijn van patiënten. Doordat de huisapotheker in nauw contact staat met de patiënt, is hij de aangewezen persoon om een grondige opvolging te doen en om vroegtijdig problemen bij de behandeling op te merken. Zo kan er met de rest van het zorgteam tijdig bijgestuurd worden”, aldus Ina.

Momenteel rekruteert het projectteam apothekers die willen deelnemen. In de loop van november zullen ze ondersteunend materiaal krijgen, alsook trainingsmateriaal om hun kennis rond COPD verder te verruimen. Er zullen ook MFO’s en buurtteam overlegmomenten georganiseerd worden om de samenwerking rond de patiënt te bespreken. De deelnemende apothekers en andere zorgverleners zullen dan aan de slag gaan met de begeleidingsgesprekken. Op verschillende tijdstippen zal de masterstudent in gesprek gaan met de apothekers, om te bekijken hoe zij de gesprekken ervaren, en wat de waarde is van de verschillende ondersteunende materialen en initiatieven. Op die manier gaan we niet alleen voor een betere kwaliteit van zorg aan COPD-patiënten, maar zorgen we er ook voor dat we klaar zijn voor een bredere uitrol van deze gesprekken – en dus voor een verdere verankering van de rol van de apotheker.

Het ADEM project wordt in het leven geroepen door een team enthousiaste en gemotiveerde apothekers en experts in farmaceutische wetenschappen.