Image
Wist je dat er al 400.000 exemplaren van het LEIFplan zijn verspreid via de lokale huisapothekers? Het LEIFplan is een brochure met alle info die je nodig hebt om geschikte beslissingen te kunnen nemen over het levenseinde. Dit plan is al enkele jaren kosteloos verkrijgbaar bij de apotheek en heeft in die tijd voor heel wat patiënten hun voorbereidingen makkelijker gemaakt. De lokale huisapotheker kan hiermee ook een gesprek aangaan zodat patiënten de eerste stappen kan zetten.
Vele mensen praten niet graag over het levenseinde of stellen gesprekken erover uit, met als gevolg dat zorgverleners en nabestaanden niet altijd de beslissingen kunnen nemen die de patiënt zou goedkeuren. Daar kan LEIF (LevensEinde InformatieForum) mee helpen. Het is een open initiatief van mensen en verenigingen die streven naar een waardig levenseinde voor iedereen, met respect voor de wil van de patiënt. Het LEIFplan informeert je over het levenseinde en kan je op veel gerelateerde zaken en twijfels voorbereiden, zelfs als je nog veel mooie jaren in het verschiet hebt.
We spraken met prof. dr. Wim Distelmans, oncoloog aan UZ Brussel, oprichter LEIF en voorvechter van palliatieve zorg. Hij legt ons uit wat het LEIFplan precies inhoudt, hoe het patiënten helpt en welke rol de lokale huisapotheker kan hebben in de zorg bij het levenseinde.
Het LEIFplan is te bestellen met de CNK-code (CNK 3557162) en digitaal te downloaden via www.LEIF.be.
Wat is het LEIFplan precies? Hoe bereidt het mensen voor op hun levenseinde?
Het LEIFplan is een speciale brochure met de bedoeling om alle info te geven over het levenseinde. Wij zijn hiermee gestart omdat we vinden dat iedereen zou moeten weten wat kan in verband met de drie wetten over het levenseinde. Je vindt er uitleg en materiaal in die je helpen na te denken over je huidige en toekomstige zorg. Je huidige zorg omvat zowat alle medische beslissingen die je neemt wanneer je dat nog zelf kan. Je hebt ook altijd het recht om bepaalde zorg te weigeren. Met toekomstige zorg bedoel ik alle medische handelingen die men voor je uitvoert vanaf het moment dat je hier niet meer aanspreekbaar over bent. Dat kan door bijvoorbeeld dementie, hersenbloedingen of coma’s. Kortom, je kan met het LEIFplan je wilsverklaring opstellen om je toekomstige zorg voor te bereiden.
Om je wegwijs te maken, bundelt het plan alle beschikbare wettelijke wilsverklaringen. We weten uit ervaring dat er heel wat wilsverklaringen in omloop zijn en helaas zitten daar ook een paar onwettelijke bij. Daarmee bedoel ik documenten die je niet kunt laten registreren bij je gemeente terwijl dat wel een optie is. Dat is heel frustrerend, natuurlijk. Daarom toont het LEIFplan alle documenten waarvan we weten dat ze wettelijk zijn. Alle info is gecontroleerd door de juristen van de federale overheidsdienst Volksgezondheid en Minister Frank Vandenbroucke schreef ook een voorwoord voor de brochure.
Waarom kozen jullie ervoor om het LEIFplan te verspreiden via de apotheker?
Toen we het LEIFplan opstelden, vonden we het belangrijk dat dit gratis en wijd beschikbaar is omdat we vinden dat de burgers daar recht op hebben. We zijn erg dankbaar voor onze sponsors zoals de Nationale Loterij, de Koning Boudewijnstichting en Kom op tegen Kanker die dit mogelijk maken. Natuurlijk moet dit ook verspreid worden via het geschikte kanaal. De apotheker leek me hierin de logische keuze. De lokale huisapotheker is voor heel wat mensen een belangrijke vertrouwde persoon. Dat gepaard met het feit dat ze heel makkelijk voor handen zijn, maakt hen een ideaal distributiekanaal voor dit soort info.
VAN ging direct akkoord met ons voorstel en met de hulp van het netwerk heeft het LEIFplan een CNK-code gekregen. Zo kan de apotheker het plan ondubbelzinnig bestellen bij de groothandel. Zo wordt dit al een paar jaar gedaan, waardoor de apothekers al 400.000 exemplaren hebben uitgedeeld aan patiënten. Vandaag houden we er ons nog altijd aan om het LEIFplan gratis aan te bieden om het zo bereikbaar en laagdrempelig mogelijk te houden.
Wat zijn zoal de hulpmiddelen van het LEIFplan die volgens jou het interessantst kunnen zijn?
In het LEIFplan staan onder meer alle gegevens van wat we LEIFpunten noemen. LEIF heeft meer en meer lokale initiatieven over heel Vlaanderen en Brussel die je kan beschouwen als inloophuizen. Ze fungeren als plaatsen waar je terecht kan voor raadplegingen. Dat is interessante info voor een apotheker om door te geven aan patiënten die het nodig hebben. Wanneer men de apotheker over het LEIFplan aanspreekt en vraagt waar men meer info kan krijgen, kan de apotheker verwijzen naar een LEIFpunt. Huisartsen kunnen dat natuurlijk ook, maar zij zijn vaak druk bezig met andere zaken. Het verwijzen naar een LEIFpunt neemt die druk van hen al weg. Je kan deze info vinden aan de binnenkant van de cover van het LEIFplan.
Het plan heeft ook een formulier waarmee je de LEIFkaart gratis kan aanvragen. Deze gepersonaliseerde kaart is even groot en dik als een gewone bankkaart en toont info over welk soort wilsverklaring(en) je hebt. De kaart wordt best dichtbij je identiteitskaart bewaard. Als je wordt gevonden in een staat waarin je niet aanspreekbaar bent, zijn zo de hulpdiensten direct op de hoogte van je eventuele wilsbeschikkingen en vertrouwenspersonen.
Welke adviezen zou u geven om je goed voor te bereiden op het levenseinde?
Mensen willen vaak aan wilsverklaringen beginnen om drie redenen. Ten eerste hebben ze misschien iets vreselijks meegemaakt wat hun perspectief veranderde. Niemand wil op een dergelijke manier aan zijn einde komen en men wil hier dan vaak op anticiperen. Een tweede mogelijke reden is een ernstige levensbedreigende diagnose. Dat doen vaak vragen stellen over wat er moet gebeuren moest de patiënt de ziekte niet overwinnen. Tenslotte kan hoge leeftijd je ook doen nadenken. Om al deze redeneren is het is heel waardevol om je wilsverklaring in orde te brengen, al is het maar voor je gemoedsrust.
Ik zou aanraden om zeker met je huisarts te bespreken wat hij of zij bereid is om in de toekomst al dan niet te doen voor je. Dat hangt niet af van hoe goed je huisarts is, veel mensen krijgen overigens zeer goede zorg van hen. Sommige huisartsen gaan dit gesprek echter niet aan of zeggen dat ze het nodige zullen doen als het zover is. Maar wat betekent dit voor de patiënt? Daarom moet je concreet vragen wat de huisarts kan doen. Een paar patiënten willen bijvoorbeeld weten of hun arts bereid is om euthanasie uit te voeren. Het is het volste recht van een arts om dit niet te doen. En de patiënt moet dit weten zodat hij nog de mogelijkheid heeft om een andere optie te zoeken voor dat aspect. Zo’n zware procedure kan je namelijk best niet in volle crisismode zoeken.
Ik weet uit ervaring dat apothekers daar een heel belangrijke bemiddelende rol in kunnen spelen, alsook advies kunnen verstrekken. Alleen al door de medicatie die ze verstrekken kunnen ze opmaken of de patiënt kampt met een ernstig probleem.
