Image
Auteur: Apr. Nathalie Vanderstraeten, Projectcoördinator Beroepsontwikkeling KOVAG
Het gebruik van geneesmiddelen bij kinderen brengt specifieke uitdagingen met zich mee. Kinderen zijn immers geen kleine volwassenen; hun fysiologie verschilt sterk afhankelijk van hun leeftijd en ontwikkelingsfase, van een extreem prematuur geboren neonaat tot een adolescent met overgewicht. Geneesmiddelen worden bij kinderen vaak off-label of unlicensed gebruikt, wat risico’s met zich meebrengt voor zowel de veiligheid als de effectiviteit van de behandeling. Bovendien kan het toedienen of het innemen van geneesmiddelen moeilijk zijn, wat de therapietrouw negatief beïnvloedt.
Om deze uitdagingen aan te pakken, heeft KOVAG een kwaliteitsbevordend MFO-programma ontwikkeld dat artsen en apothekers ondersteunt met waardevolle informatie en praktische tools voor een veilige en effectieve farmacotherapie bij kinderen.
Inhoud van het MFO-Pakket
Het MFO-pakket bevat drie belangrijke onderdelen:
1. Achtergrondkennis
Het pakket biedt informatie over:
-
Farmacokinetiek & Farmacodynamiek: De belangrijkste verschillen in farmacokinetiek en farmacodynamiek tussen kinderen en volwassenen, en tussen kinderen onderling.
-
Dosering van geneesmiddelen bij kinderen: Cruciale principes en bronnen voor het bepalen van de juiste doseringen van geneesmiddelen bij kinderen, inclusief risico’s van off-label gebruik.
-
Toedieningsvormen: De voor- en nadelen van verschillende toedieningsvormen, de invloed van smaak, en het toedienen met voeding.
-
Risico's en Veiligheidsaspecten: Tips om medicatiefouten te voorkomen en aandacht voor het melden van medicatiefouten en ongewenste effecten.
-
Vaccinatie: Het vaccinatieschema voor kinderen, inclusief basisvaccinaties en inhaalvaccinaties.
-
Therapietrouw: Tips voor zorgverleners en ouders om therapietrouw bij kinderen te bevorderen.
-
Communicatie: Richtlijnen voor duidelijke en begrijpelijke communicatie over medicatie met ouders en kinderen.
2. Casussen
De casussen zijn bedoeld de achtergrondkennis op het MFO toe te passen in praktische situaties.
- Casus 1 richt zich op de uitdaging van het begeleiden van zowel een kind als anderstalige ouders bij het starten van medicatie voor astma. Het benadrukt het gebruik van kindvriendelijke communicatie, zoals eenvoudige taal, visuele hulpmiddelen en interactieve tools om het kind actief te betrekken bij de behandeling. Tegelijkertijd wordt aandacht besteed aan het ondersteunen van anderstalige ouders door het inzetten van vertaaltools, duidelijke pictogrammen en video-instructies. De casus behandelt het correct gebruik van inhalatoren, het aanbieden van een gepersonaliseerd medicatieschema, en het belang van herhaalde begeleiding om zowel het kind als de ouders te helpen bij therapietrouw en het begrijpen van de behandeling.
- Casus 2 richt zich op een kind met polyfarmacie, waarbij het gebruik van een kindvriendelijk medicatieschema, kleurcodes en symbolen op medicatie wordt toegepast om de therapietrouw te ondersteunen.
3. Tools
Naast de theoretische informatie en casussen biedt het MFO-pakket ook enkele praktische tools. Deze tools zijn ontworpen om zorgverleners te ondersteunen in de dagelijkse praktijk bij het gebruik van geneesmiddelen bij kinderen.
- Steekkaart
De steekkaart biedt een overzicht van de belangrijkste bronnen voor kinderdoseringen, magistrale bereidingen en interacties. Daarnaast bevat ze links naar tools voor shared decision making, kindvriendelijke websites, communicatietools voor anderstaligen en apps voor adolescenten. - Medicatieschema
Bij een chronische aandoening waarbij meerdere geneesmiddelen gebruikt moeten worden, kan een medicatieschema het correcte medicatiegebruik bij kinderen aanzienlijk ondersteunen. Afhankelijk van de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van het kind is het belangrijk om hen actief te betrekken bij de therapie. Standaard medicatieschema's uit artsen- en apothekerssoftware zijn vaak moeilijk te begrijpen voor kinderen. Daarom heeft KOVAG een aanpasbaar document ontwikkeld waarmee een kindvriendelijk medicatieschema kan worden opgesteld. Dit schema maakt gebruik van kleuren, pictogrammen en symbolen, waardoor het beter begrijpbaar is voor kinderen en hun therapietrouw wordt ondersteund.
- Beloningskaart
De beloningskaart is een motiverende tool die kinderen op een speelse manier helpt hun medicatie trouw in te nemen. Ze verdienen stickers telkens wanneer ze hun medicatie op tijd en correct innemen, wat de betrokkenheid vergroot en de therapietrouw bevordert. Voor ouders biedt dit een handige methode om hun kinderen te ondersteunen. Na het verzamelen van voldoende stickers volgt een beloning, wat de motivatie verder stimuleert. Omdat Nederlandstalige beloningskaarten schaars zijn, werd een aanpasbare versie ontwikkeld en als bijlage bij het pakket toegevoegd.
Waarom dit MFO-pakket organiseren?
Het MFO-pakket biedt apothekers en huisartsen essentiële handvatten om samen te werken aan veilige en effectieve farmacotherapie voor kinderen. Dit pakket is ontwikkeld om je te ondersteunen bij:
- Het verantwoord gebruik van geneesmiddelen bij kinderen, met nadruk op dosering, toedieningsvormen en veiligheid.
- Het bevorderen van therapietrouw, door praktische tips en communicatie-instrumenten voor zorgverleners te voorzien in het pakket.
- Het versterken van samenwerking tussen huisartsen en apothekers, waarbij beide disciplines hun expertise bundelen voor een optimale zorgverlening.
Dit pakket bevat bovendien praktische tools zoals medicatieschema’s, een beloningskaart en een praktische steekkaart. Deze kunnen direct in de praktijk worden ingezet om de zorg voor kinderen te verbeteren en de therapietrouw te verhogen.
Meer info of interesse?
Heb je interesse om in jouw gemeente een MFO over dit onderwerp te organiseren? Neem dan contact op met je lokale beroepsvereniging.
Heb je inhoudelijke vragen over dit pakket? Dan kan je contact opnemen met Apr. Nele Schoenmaekers via nele.schoenmaekers@kovag.be.
