Na een carrière van 41 jaar sluit collega Lieven Maus voorgoed de deuren van zijn apotheek in Antwerpen. Naast zijn inzet voor het apothekersberoep is Lieven vooral gekend als de initiatiefnemer van het ApothekersForum, een Facebookgroep die zo’n zesduizend apothekers samenbrengt. VAN had een gesprek met Lieven over het apothekersberoep en hoe dit in die 41 jaren veranderde.
Image
Lieven nam de apotheek (in de Lange Leemstraat in Antwerpen, n.v.d.r.) over van zijn vader. Na zijn legerdienst solliciteerde hij eerst bij de firma Janssen, maar kwam uiteindelijk toch in de apotheek terecht. “Ik vond het apotheekwerk leuk, zeker in het begin toen de informatica en digitalisering opkwam.”
Informatica was één van Lievens interesses. In 1980 zag hij de opkomst van het automatisch bestellen in de apotheek. Samen met de Antwerpse beroepsvereniging en enkele andere geëngageerde collega’s werkte hij een softwarepakket uit. Lieven vertelt: “Samen met de universiteit organiseerden we zelfs cursussen programmeren voor apothekers. In 1982 was er dan een eerste experiment waarbij we met zes apothekers, die hier zelf heel wat in geïnvesteerd hadden, het softwarepakket uittestten.” De combinatie met het apotheekwerk was echter niet evident. “Maar hoe gaat dat als je jong bent”, verduidelijkt hij. “Je bent ambitieus en gedreven om mee te werken aan zo’n project. We hebben na de sluitingsuren van de apotheek heel wat avonden doorgebracht in de lokalen van de beroepsvereniging om te vergaderen en zaken uit te werken.”
Tijdens zijn loopbaan begeleidde Lieven dertien apotheker-stagiairs. Hij deed dit steeds met veel passie en enthousiasme. De laatste jaren merkte hij echter dat de administratie begon door te wegen, en er waren ook steeds meer verplaatsingen nodig naar de universiteit. “Het begeleiden en vormen van die jonge collega’s gebeurt echt wel in de apotheek”, aldus Lieven.
De beslissing nemen om te stoppen vond Lieven niet zo moeilijk. Enerzijds was er het bereiken van de pensioenleeftijd, anderzijds speelde ook de economische situatie van de apotheek mee. “Door het wegtrekken van de middenstand uit de straat viel de passage – en dus een deel van de inkomsten – weg.” Het is voor Lieven duidelijk dat er nood is aan een aanpassing van het financieringsmodel van de apotheek, waarbij er een vergoeding moet zijn voor de dienstverlening. De eerste stappen zijn gezet met bijvoorbeeld de GGG-gesprekken, maar het moet nog verder gaan dan dat. Volgens hem moeten we er ons als apothekers bewust van zijn dat we hier zelf ook een aandeel in hebben. Zo kunnen de kortingen die we aanbieden in de apotheek een verkeerd signaal geven aan de beleidsmakers, waarbij de indruk wordt gewekt dat er nog voldoende financiële marge is. “We moeten ons blijven profileren als een laagdrempelige zorgverlener met een sterke wetenschappelijke achtergrond. We moeten kiezen voor gamma’s die effectief thuis horen in de apotheek en die onze meerwaarde aantonen. Alleen zo worden we serieus genomen.”
In de loop der jaren bleef voor Lieven de laagdrempeligheid van de apotheker de grote troef. De apotheek is en blijft een eenvoudige toegangspoort tot de gezondheidszorg. Ook de COVID-crisis zette de informerende en adviserende functie van de apotheker opnieuw in de kijker. “Mensen kwamen binnen met veel vragen. Wanneer ze buiten gingen wisten ze hoe het allemaal in elkaar zat.”
Lieven is de drijvende kracht achter het alom bekende ApothekersForum op Facebook. Momenteel zijn er zo’n zesduizend collega’s lid. In 1991 werkte Lieven al mee aan het eerste communicatiekanaal tussen apothekers. “Dankzij de opkomst van het internet konden we gebruiken maken van zogenaamde bulletin boards. Het was een soort van telex om te communiceren met collega’s. Een veertigtal collega’s gebruikte toen deze software die we zelf hadden ontwikkeld.” Daarna was er de opkomst van de eerste sociale media zoals ICQ en Skype. Maar steeds stootte Lieven op het beperkte aantal apothekers dat kon deelnemen aan de gesprekken. Er waren immers meer geïnteresseerden dan het aantal gebruikers dat het platform toeliet. Tien jaar geleden zag de eerste groep op Facebook het licht.
Lieven vertelt: “Ik wou vooral de communicatie tussen collega’s bevorderen. Ik was actief in de beroepsverenigingen en deed heel wat vergaderingen. Leuk en interessant, maar je zag telkens dezelfde gezichten. Op langere termijn werkt dat niet stimulerend. Online communiceren is veel laagdrempeliger, want je hoeft er je apotheek niet voor uit.”
Zo’n zeshonderd apothekers volgen dagelijks de gesprekken in het ApothekerForum. Zestig van hen posten elke dag een vraag of starten een gesprek. “Doordat het forum een constant gegeven is, leer je elkaar op de duur ook echt kennen. De meningen polariseren er niet zo sterk want je remt elkaar af wanneer nodig. Op die manier kijken we verder dan onze eigen apotheekbubbel en ontstaan er constructieve gesprekken.” In de loop der jaren splitste Lieven het forum op in verschillende sub-thema’s, zoals de fora voor het uitwisselen rond magistrale bereidingen of de verschillende softwarepakketten in de apotheek. “Een strikte moderatie is wel nodig. Het forum is geen plaats voor bijvoorbeeld commerciële boodschappen”, aldus Lieven.
Naast beheerder van de Facebookgroepen blijft Lieven nog actief als apotheker-vervanger, maar op zijn eigen ritme. “Ik ga vooral het contact met de patiënten missen, en de mix van wetenschap en het sociale. En natuurlijk de mooie omgeving waar ik in mocht werken”, vertelt hij. De apotheek van Lieven wordt definitief gesloten. Het pand werd verkocht aan een gezin dat er een woonst van zal maken. De apotheekinrichting is echter erkend als erfgoed en blijft dus bewaard.
