Het merendeel van de zwangere vrouwen gaat actief op zoek naar betrouwbare informatie voor een gezonde zwangerschap. Binnen een multidisciplinair team kan de huisapotheker een belangrijke rol opnemen in het informeren en begeleiden van vrouwen met een zwangerschapswens in het begin van hun zwangerschap.
Daarom organiseren VAN en APB een praktische online opleiding gewijd aan de begeleiding in de apotheek van vrouwen met een zwangerschapswens. Op deze twee online opleidingsavonden wordt de kennis over het gebruik van geneesmiddelen alsook plaats van vitamines, gezonde levensstijl, vaccinatie voor of tijdens de zwangerschap, opgefrist.
Isabelle De Wulf (Projectmanager bij APB), Ilse Delbaere (verantwoordelijk voor gezondzwangerworden.be) en apotheker An Mariën leggen uit wat de opleiding precies inhoudt en hoe het kan worden toegepast.
Wat is het doel van de online opleiding “Zwangerschapsbegeleiding in de apotheek”?
Isabelle: Het doel van de opleiding is zeker en vast niet alleen de kennis van de apotheker op te frissen. ISPA heeft immers de voorbije jaren een opleidingstraject rond zwangerschap aangeboden. Wij hopen met de opleiding, apothekers aan te moedigen hun kennis actief te gebruiken en in dialoog te gaan met vrouwen.
We stellen vast dat er in de begeleiding van zwangere vrouwen een aantal verbeterpunten zijn waar we als apotheker kunnen op inspelen. Zo wordt er vaak nog te laat gestart met foliumzuur. Een studie van de onafhankelijke ziekenfondsen toonde aan dat vrouwen tijdens hun zwangerschap geneesmiddelen innemen die ze beter vermijden. Niet alle geneesmiddelen uit de huisapotheek, of plantaardige middelen zijn geschikt tijdens de zwangerschap. Als apotheker weten we dit, maar dit is niet altijd het geval bij het grote publiek. Ik ben ervan overtuigd dat als apothekers in dialoog gaan met zwangere vrouwen, zij hen zeker en vast nuttig advies kunnen bieden.
Wat zal er precies aan bod komen tijdens de opleiding?
Isabelle: De opleiding bestaat uit twee avonden. Bij de eerste ligt het accent op teratogene medicatie. Eline Tommelein, professor Farmaceutische zorg VUB, bespreekt naast OTC-medicatie ook de medicamenteuze behandeling van veel voorkomende chronische aandoeningen als hypertensie, diabetes, astma, depressie, epilepsie, enz.
Ilse: Op de tweede avond zal ik het hebben over preconceptiezorg en levensstijlfactoren die van belang zijn bij kinderwens. Steeds meer studies wijzen op het belang van een optimale omgeving voor en tijdens de zwangerschap, zowel op korte termijn als op langere termijn. Veel koppels zijn zich daar onvoldoende van bewust. De apotheker kan een rol spelen in de sensibilisatie hiervan. Het belooft alvast heel interessant te worden!
Wat zijn de voordelen van zwangerschapsadvies vragen aan de apotheker?
Isabelle: Dat lijkt me duidelijk: correcte informatie! Apothekers scholen zich continu bij. Ze kennen en hebben toegang tot betrouwbare informatiebronnen om correct advies te geven. Volgens mij kunnen we als apothekers nog veel meer in de verf zetten dat mensen, jong en oud, bij ons terecht kunnen met vragen over geneesmiddelen. Jongere gezonde personen zien vaak de meerwaarde van een apotheker niet in. Zwangere vrouwen zijn een ideale doelgroep, ze zijn immers op zoek naar betrouwbare informatie en staan dus zeker open voor goede begeleiding.
Ilse: Apothekers kunnen met gerichte vragen eventueel de communicatie op gang brengen rond bepaalde thema’s. “Wil je ooit kinderen?” kan bijvoorbeeld een vraag zijn die openheid biedt om het over de invloed van leeftijd op vruchtbaarheid te hebben, als de patiënt daarvoor open staat. Veel mensen wachten tot ze zwanger zijn om een arts of vroedvrouw te raadplegen, de apotheker kan een belangrijke schakel zijn in de preconceptiezorg.
Wat zijn een paar van de meest voorkomende vragen over zwangerschap die apothekers zouden kunnen verwachten?
An: Er zijn een aantal vragen die we tijdens gesprekken met patiënten zullen zien terugkomen. Bijvoorbeeld vragen over voeding. Wat mag je wel of niet eten? Hiervoor verwijs ik vaak naar de website gezondzwangerworden.be. Sommige voedingssupplementen baren zwangere vrouwen ook wel eens zorgen.
Veel aanstaande moeders vragen ook naar bijvoorbeeld welke pijnstiller ze mogen gebruiken bij hoofdpijn. Hetzelfde geldt voor zwangerschapsvitamines. Niet iedereen weet of ze voor hen aangewezen zijn of niet.
Kennis over foliumzuur is uiteraard belangrijk. Een apotheker mag dus zeker hierover een vraag verwachten. Sommige patiënten weten namelijk niet altijd hoeveel ze precies moeten innemen en in welke voeding foliumzuur voorkomt.
Hoe zie je deze opleiding toegepast worden in de apotheek?
Isabelle: Er zijn een aantal topics die me essentieel lijken in de apotheek. Het belang van foliumzuur om te beginnen. Er is ook een groot belang om vóór de zwangerschap een arts of gynaecoloog te contacteren voor het bepalen van antistoffen en vaccinatiestatus en om chronisch geneesmiddelgebruik te evalueren.
Hoe deze begeleiding het best organiseren hangt af van apotheek tot apotheek. In 2019 liep er een pilootproject rond dit onderwerp. Daar werd aan apothekers gevraagd om op afspraak te werken. Dat laat niet alleen toe om het gesprek goed voor te bereiden, maar geeft de vrouw ook de gelegenheid om vooraf een aantal vragen op te schrijven. Het merendeel van de pilootapothekers heeft op afspraak gewerkt. Voor hen waar dit niet haalbaar was werd het gesprek onmiddellijk aan de balie gevoerd. Hiervoor kunnen apothekers terugvallen op het materiaal dat we voor hen ontwikkeld hebben.
