Image
Foto ICIC25: Apotheia
"Geïntegreerde zorg is geen optie, maar noodzaak"
Geïntegreerde zorg is in de sector geen abstract beleidsconcept, maar dagelijkse praktijk. Simpel gezegd is het alle zorg met en rond de patiënt, wat alleen lukt als alle zorgverstrekkers goed met elkaar communiceren. Alex Neveux, apotheker en ondervoorzitter van de Wase Apothekers en kringverantwoordelijke ELZ Waasland ZW, weet hoe belangrijk het is dat zorgverleners elkaar op deze manier vinden. Bij het internationale congres ICIC25 volgde hij enkele keynotes die deze visie mee ondersteunen.
We spraken met Alex over de sessies van dit congres, zijn inzichten op geïntegreerde zorg en hoe hij en zijn team geïntegreerde zorg concreet in de praktijk brengen.
Welke sessies van ICIC25 heb je gevolgd? Welke inzichten of inspiratie heb je daaruit gehaald?
Ik volgde drie sessies die aansloten bij mijn interesse: geïntegreerde zorg, samenwerking met de tweede lijn en gelijkheid van zorg: Hospital-at-Home and Community-Based Hospital Alternatives, The Next Frontier of People-Centred Care, en Driving Collaboration & Inclusion in Integrated Care Workforce.
Wat me uit al die sessies het meest is bijgebleven, is de cruciale rol van beleid – zonder een doordacht en ondersteund beleidskader krijg je geen geïntegreerde zorg of population health management van de grond. In elke sessie was er ook een duidelijk financieel beleid aan gekoppeld, wat voor mij bevestigde dat structurele ondersteuning essentieel is. In de sessie over Hospital-at-Home viel het me ook op dat medewerkers van de tweede lijn soms specifieke opleidingen kregen over geïntegreerde zorg. Dat gaat dus verder dan enkel samenwerken op basis van bestaande kennis. Het is een actief engagement. In het Waasland zijn we met het project Ondersteuning Zorgberoepen bezig, en ook daar zetten we in op betere communicatie met de tweede lijn. Maar zulke opleidingen bestaan bij ons nog niet structureel. Natuurlijk vraagt dat tijd en middelen, maar ik ben ervan overtuigd dat het absoluut de moeite waard is.
Wat was voor jou de centrale boodschap van het congres?
Na drie dagen ondergedompeld te zijn in Engelstalige sessies, vat ik de kernboodschap van het congres graag samen in het Engels: ‘Integrated care policy not only means combining caregivers into a professional team but also empowering patients where care policy evolves from Care to over Care for to Care with patients. Furthermore, all of this is impossible without government implementation and change of policy. And overall in this partnership: time is not an ally!’
Die uitspraak ‘care with’ is geïnspireerd door één van de keynotes. Daarin werd de evolutie geschetst van een paternalistische aanpak, over patient-centered care, naar een echte samenwerking: trust, equity, mutual understanding, action, partnership. Dat is waar ‘care with the patient’ voor staat. En dat brengt me bij die andere uitspraak: ‘time is not an ally.’ We stevenen af op een zorginfarct, en de tijd dringt. We hadden hier gisteren al mee moeten starten. Alles gaat traag, dat begrijp ik, maar net daarom is uitstel gevaarlijk. De urgentie is groot. Tijdens het congres zag ik ook hoe andere landen verder staan dan wij. Zo was er een sterk regionaal voorbeeld uit het Verenigd Koninkrijk, maar ook inspirerende casussen uit Portugal en Singapore. Daar leek de geïntegreerde zorg verankerd te zijn in duidelijke beleidskaders, mét financiële ondersteuning. Dat geeft toch stof tot nadenken.
Geloof je dat geïntegreerde zorg het juiste antwoord is op enkele huidige uitdagingen van de zorg?
Geïntegreerde zorg mét de patiënt biedt een krachtig antwoord op dat zorginfarct. Voor de patiënt betekent het snellere diagnoses door betere screening, minder complicaties door een nauwere opvolging, en een meer afgestemde begeleiding. Voor zorgverleners levert het een belangrijk tijdsvoordeel op, zeker als ook de IT-systemen goed op elkaar afgestemd zijn. Minder mails, minder telefoons, minder dubbel werk. En ook economisch is het relevant: het verhoogt de efficiëntie, waardoor er financiële ruimte ontstaat om onze gezondheidszorg betaalbaar te houden.
Wat me tijdens het congres opviel, is dat geïntegreerde zorg alleen werkt als er een duidelijk financieel beleid achter zit. In alle voorbeelden was er structureel budget, niet alleen voor pilootprojecten, maar ook voor opleidingen en prestaties. Elke zorghandeling werd ondersteund door een terugbetaling of incentive. En die financiële ondersteuning is essentieel om verandering te brengen. In sommige trajecten sprak men over een tijdspad van tien jaar. Je zet zo’n systeem niet van vandaag op morgen op. Het duurt gewoon even voor iedereen in dezelfde richting kijkt, voordat de middelen er zijn, en het beleid mee evolueert. En dat zal hier bij ons niet anders zijn.
Wat zijn volgens jou de belangrijkste voorwaarden en partners om geïntegreerde zorg in de praktijk te doen slagen. Hoe kunnen we daarbij eventuele barrières overwinnen?
Een eerste voorwaarde is dat alle partners met dezelfde bereidwilligheid rond de tafel zitten. Er is dan ook nood aan een beleid dat veel duidelijker de focus legt op samenwerking. Alle zorgberoepen zijn daarin even belangrijk. Maar in de praktijk merken we dat sommige artsen de meerwaarde van de apotheker nog onvoldoende zien. En omdat ons zorgmodel vaak vertrekt vanuit de huisarts, ligt daar nog overtuigingswerk.
Op lokaal vlak kunnen we via de kringwerking de drempels verlagen en zo in dialoog treden met artsen en hun koepels. Daarnaast doet ook de overheid al inspanningen. Dat is hoopgevend. Maar uiteindelijk ligt het meeste werk op het terrein. Daar moeten we elke dag opnieuw aantonen dat wat wij doen geen concurrentie is, maar een meerwaarde voor de patiënt.
Hoe neem je de inzichten uit het congres mee naar je eigen apotheek?
Het congres heeft me overtuigd dat de weg van geïntegreerde zorg absoluut de juiste is. Het toepassen ervan in onze apotheek zorgt al jaren voor veel voldoening voor ons hele team. Met de juiste beleidsmatige ondersteuning en verdere uitbouw van intercollegialiteit zie ik de toekomst dan ook positief tegemoet.
Waar we volgens mij best beginnen, is de kennis en het bewustzijn rond geïntegreerde zorg verhogen, zeker onder zorgverleners zelf. We wijzen soms te makkelijk naar anderen, maar als apothekers moeten we ook aan de slag durven gaan. Zelfreflectie is essentieel. Ik zie daarbij een belangrijke rol voor APB, IPSA en vooral ook de kringwerking, dat beschouw ik echt als een deel van de oplossing.
In onze apotheek proberen we dit ook concreet waar te maken. Drie jaar geleden hebben we onze klassieke toog vervangen door drie kleinere balies, om het traditionele beeld van de apotheker achter een barrière te doorbreken. Dat zorgt meteen voor een gelijkwaardige relatie met de patiënt. Daarnaast bieden we gezondheidsadviesgesprekken aan, ook al worden die vandaag nog niet gehonoreerd. Wij vinden ze nodig, dus doen we het gewoon. We doen ook aan point-of-care testing, hebben een aparte gespreksruimte, en werken zelfs met een psycholoog in ons team.
Dankzij de opmaak van een ‘lokale’ sociale kaart, leggen we makkelijk contact met andere zorgverstrekkers in specifieke situaties. Ook de tool ‘signalenbeleid’ van Gezond Leven komt zeker van pas bij de geïntegreerde zorg. Verder verwacht ik dat het platform Alivia, eens uitgerold, ons hierin ook zal ondersteunen.
Op die manier bouwen wij dagelijks actief aan geïntegreerde zorg.
