Sinds de start van de covid-19-pandemie werken de verschillende organisaties binnen de apotheeksector samen om de apothekers op het terrein zo goed mogelijk te ondersteunen.
De sectorbrede taskforce vaccinatie werkte rond enkele grote thema's:
- De apotheker als farmaceutisch expert in de vaccinatiecentra
- Sensibilisatie voor covid-vaccinatie in de apotheek
- Inkanteling van de covid-en griepvaccinatie in de reguliere eerste lijn (satellietapotheken)
Samen met APB, OPHACO, AUP en pharmacy.brussels werkte VAN mee aan draaiboeken, opleidingen en digitale toepassingen om apothekers te ondersteunen. Alle materialen werden verzameld op de website van APB.
Vandaag zet de sectorbrede taskforce zich nog steeds in om de najaarsvaccinatiecampagne te ondersteunen
Wat is belangrijk in het vaccinatieseizoen 2025-2026?
Doelgroep
De doelgroepen voor de griep- en covidvaccinatie blijven dit najaar grotendeels dezelfde als vorig jaar. De Hoge Gezondheidsraad (HGR) heeft hierover duidelijke adviezen uitgebracht. Een volledig overzicht vind je op laatjevaccineren.be. De adviezen zelf zijn te raadplegen via de richtlijn voor griepvaccinatie en de richtlijn voor covidvaccinatie.
Iedereen die dat wil, kan zich laten vaccineren voor zowel griep als covid-19. Voor zwangere vrouwen wordt griepvaccinatie in het bijzonder aangeraden. Wanneer een moeder van een baby jonger dan zes maanden tijdens de zwangerschap niet gevaccineerd werd tegen griep, is het bovendien belangrijk dat ook gezinsleden die met de baby samenwonen een vaccin krijgen. Voor covid-19 geldt dat een vaccin gedurende het hele jaar kan worden toegediend. Bij gezonde zwangere vrouwen kan dit in overleg met de arts, terwijl vrouwen met gezondheidsproblemen of een hoogrisicozwangerschap sterk worden aangeraden zich te laten vaccineren.
Timing Vaccinatie
De Hoge Gezondheidsraad (HGR) beveelt aan om covid-19-vaccinaties dit najaar te plannen tussen begin september en eind oktober. Voor de griepvaccinatie loopt het ideale moment van midden oktober tot eind november. Wie beide vaccins wil combineren, plant dit best tussen midden en eind oktober.
Covid-19
De Hoge Gezondheidsraad (HGR) beveelt aan om covid-19-vaccinaties dit najaar te plannen tussen begin september en eind oktober. Voor de griepvaccinatie loopt het ideale moment van midden oktober tot eind november. Wie beide vaccins wil combineren, plant dit best tussen midden en eind oktober.
Er komt ook een nieuw covid-19-vaccin: LP8.1 van Pfizer/BioNTech. Dit vaccin wordt opnieuw geleverd in multi-dose vials. Vlaanderen zal nog bijkomende informatie geven over het gebruik van bestaande vaccins. De bestelprocedure verloopt opnieuw via Vaccinnet, met als belangrijke wijziging dat de houdbaarheid na aanprikken en optrekken wordt ingekort naar zes uur, zoals bepaald door het FAGG.
De exacte startdatum voor het bestellen en toedienen in de eerste lijn wordt nog gecommuniceerd door Vlaanderen. Die communicatie zal samen met de logistieke partners worden voorbereid, zodat levertermijnen gerespecteerd kunnen worden. Vermoedelijk moet rekening worden gehouden met een leveringstermijn van maximum elf werkdagen, waarbij de dag na de bestelling als eerste werkdag wordt geteld. Je zal worden verwittigd wanneer de bestelling bij Movianto vertrekt. Meer details volgen binnenkort. Ten slotte blijft het belangrijk dat alle vaccinatoren hun toedieningen correct registreren in Vaccinnet.
Griep
Voor het winterseizoen 2025-2026 zullen in België uitsluitend trivalente griepvaccins beschikbaar zijn. Het aanbod bestaat uit standaardgedoseerde vaccins zoals Alpharix®, Influvac® en Vaxigrip®, naast een trivalent vaccin met adjuvans, Fluad® en een hooggedoseerd trivalent vaccin, Efluelda®.
De Hoge Gezondheidsraad raadt aan om bij personen van 65 jaar en ouder bij voorkeur de versterkte vaccins te gebruiken. In niet residentiële zorg voorziet het RIZIV terugbetaling van Efluelda ® bij rechthebbenden vanaf 75 jaar. Fluad ® is vergoedbaar voor rechthebbenden vanaf 65 jaar. Op dit ogenblik worden de versterkte vaccins niet terugbetaald wanneer die door een apotheker worden voorgeschreven.
De Hoge Gezondheidsraad raadt aan om bij personen van 65 jaar en ouder bij voorkeur de versterkte vaccins te gebruiken. In niet residentiële zorg voorziet het RIZIV terugbetaling van Efluelda ® bij rechthebbenden vanaf 75 jaar. Fluad ® is vergoedbaar voor rechthebbenden vanaf 65 jaar. Op dit ogenblik worden de versterkte vaccins niet terugbetaald wanneer die door een apotheker worden voorgeschreven.
Sensibiliseer je patiënten
Animatievideo
In de najaarscampagne voor covid-19- en griepvaccinatie heb je als apotheker een belangrijke rol in het sensibiliseren en informeren van de mensen die je apotheek binnenstappen.
Om je daarbij te ondersteunen, kan je gebruikmaken van de animatievideo die VAN speciaal voor najaarsvaccinatiecampagnes heeft gemaakt. Deze video is beschikbaar voor jou zodat je die kan gebruiken in je eigen communicatie of op het scherm van je apotheek. Download hier de video.
Campagnematerialen
Binnenkort ontvang je ook opnieuw campagnematerialen van de Vlaamse vaccinatiecampagne in je apotheek. De bedeling gebeurt via bodes en is in de meeste regio’s voorzien in september en oktober, in samenwerking met de lokale beroepsverenigingen. Daarnaast zijn alle materialen ook digitaal beschikbaar via laatjevaccineren.be.
COVID-19-vaccinatie in de apotheek: Hoe begin je eraan?
Met de start van COVID-en griepvaccinatie in de eerste lijn komt heel wat organisatie.
De beroepsverenigingen, eerstelijnszones en het VAN-netwerk hebben in de afgelopen weken opnieuw voorbereidingen getroffen om te helpen de vaccinatie in de apotheek mogelijk maken. We gidsen je graag door een paar van de belangrijkste punten en beantwoorden we een aantal veelgestelde vragen.
1. Houd rekening met de Standard Operating Procedures
Wil je zelf ook vaccineren in je apotheek? Houd zeker rekening met de voorwaarden en procedures waar je eerst aan moet voldoen. Zowel je apotheek als de apothekers die vaccineren moeten klaar en in orde zijn om eraan te beginnen. APB stelt een volledig overzicht beschikbaar dat je van A tot Z uitlegt hoe je eraan begint, wat je moet doen om je voor te bereiden, hoe je de technische aspecten aanpakt en hoe je je correct registreert.
Alle info om te starten vind je hier
2. Volg het stappenplan
Bepaal eerst je richting. Wil je enkel vaccineren of wil je vaccineren én klaargemaakte spuiten voorbereiden? Elke apotheker die klaargemaakte spuiten voorbereidt, engageert zich dit te doen niet alleen voor de eigen vaccinatieservice maar ook om deze spuitjes aan te bieden aan de andere vaccinatoren zoals artsen, verpleegkundigen en collega-apothekers.
Maak jezelf eerst bekend met welke afspraken er werden gemaakt in jouw eerstelijnzone.
Om je in brede lijnen te gidsen, stelden we een flowchart op dat de nodige stappen één voor één uitlegt. Dowload het flowchart zodat je op de bijhorende links kan klikken. Wanneer je de nodige keuzes gemaakt hebt, volg je de blokken op het flowchart. Wil je enkel vaccineren? Volg dan enkel de groene blokken. Wil je vaccineren en voorbereiden? Volg dan de groene en gele blokken.
3. Enkele aandachtspunten
Hoe vaccineren in de apotheek? Opportunistisch of op afspraak?
Het gebruik maken van de toevallige passage van de burger in de apotheek om het vaccin toe te dienen, komt in het geval van vaccinatie tegen COVID-19 niet in aanmerking. Dit omdat een vial die reeds werd aangebroken niet terug in de koelkast mag geplaatst worden voor later gebruik, alle spuitjes van een vial tegelijkertijd dienen te worden klaargemaakt en omdat de klaargemaakte spuitjes slechts 6 uur houdbaar zijn. Er kan dus alleen op afspraak gevaccineerd worden en je plant tijdens je vaccinatiesessie zoveel mogelijk patiënten samen in om zo weinig mogelijk spuitjes verloren te laten gaan.
Voor vaccinatie tegen griep echter, heb je de keuze: je kan sensibiliseren en het griepvaccin toedienen bij een toevallige passage van de patiënt in de apotheek of je kan een griepvaccinatiemoment organiseren. Tussen 15 en 31 oktober kan je ook beide vaccins combineren en het griepvaccin en COVID-19-vaccin toedienen op hetzelfde ogenblik, elk in een andere arm.
Hoe pak je de sensibilisatie in je apotheek aan?
Alle softwarepakketten hebben momenteel een pop-up die verschijnt wanneer een bezoekend patiënt voldoet aan drie voorwaarden. Wanneer de persoon een uitnodiging heeft gehad tot vaccinatie, nog niet gevaccineerd is en geen afspraak heeft in het vaccinatiecentrum. Dat zijn de ideale kandidaten voor vaccinatie in de apotheek. Bespreek met hen of ze geïnteresseerd zijn en plan een vaccinatiemoment in.
Beperken van bijwerkingen doe je door de anamnese strikt toe te passen.
Het is bekend dat er minder ernstige bijwerkingen waren dan oorspronkelijk gevreesd werd. Dit komt omdat een zeer goede anamnese werd uitgevoerd en personen met een risico werden doorverwezen. De anamnese is ook in de apotheek van groot belang voor veilig vaccineren.
De apotheek in Vaccinnet.
Niet elke apotheker die meewerkt in jouw apotheek moet zich aanmelden in Vaccinnet! Apothekers moeten als “medewerker apotheker” in Vaccinnet toegevoegd worden aan de apotheek door een collega die al aan die apotheek gekoppeld is.
Alle apotheken zijn in Vaccinnet opgeladen op basis van de gegevens uit het Cobhra bestand. Indien de gegevens volledig waren in dat bestand, inclusief e-mailadres, telefoonnummer en gegevens van een (titularis)apotheker, werden die ook al geactiveerd als gebruiker in Vaccinnet. Best checkt men eerst in de apotheek of één van de apothekers toegang heeft tot Vaccinnet en aan die apotheek gekoppeld is. Die persoon kan dan andere apothekers toegang geven voor die apotheek door hen aan te melden onder ‘medewerkers’ in zijn/haar profiel.
Je kan op laatjevaccineren.be alle informatie over Vaccinnet terugvinden. Hier vind je ook een volledige handleiding over Vaccinnet vinden. Andere communicatie voor Vaccinnet best per mail naar vaccinnet@vlaanderen.be. Vermeld daarbij ook de volledige gegevens van de apotheek. Hou de communicatie van je softwarepakket in de gaten om te weten hoe je de FarmForm voor registratie in Vaccinnet gemakkelijk kan oproepen. In dit filmpje leer je hoe je dit formulier invult.
Apotheek.be informeert de burger welke apotheek vaccineert.
Elke apotheker die de vaccinatieservice aanbiedt kan in MyAPB de optie “vaccinatie” in zijn/haar profiel aanduiden, net zoals dat voor de service van snelle antigeentesten het geval is. Maak daar zeker gebruik van. Gebruik je voor de vaccinatieservice een boekingstool? Vul die in op de juiste plaats in je MyAPB-profiel. Zo vindt de burger makkelijk de weg naar het juiste vaccinatiemoment.
Ben je dit najaar van plan om (opnieuw) vaccinatie aan te bieden in je apotheek? Controleer dan zeker op apotheek.be of dit correct is aangegeven. Je kan dit eenvoudig aanpassen via je profiel op MyAPB. De handleiding vind je in het document VACCINATIE_COVID_Apotheek_aanmelden_op_apotheek.be_NL.pdf.
Daarnaast kun je op de Vlaamse Sociale Kaart als apotheek én apotheker in Vlaanderen en Brussel aangeven dat je vaccineert in de apotheek. Raadpleeg onze handleiding om te zien hoe je dit best aanpakt. Je vindt er ook terug hoe je jezelf als apotheker en de apotheek waar je werkt op de Sociale Kaart kunt toevoegen, hoe je jezelf als apotheker kunt koppelen aan deze apotheek en hoe je de gegevens kunt actualiseren.
Neem dus even de tijd om beide registraties te dubbelchecken. Zo weten patiënten én collega-zorgverleners zeker dat ze bij jou terechtkunnen voor hun vaccinatie.
Communiceer naar de artsen uit de buurt.
Bereid je spuiten voor? Communiceer dan dit aanbod naar de artsen uit de buurt. Spreek duidelijk af tot wanneer ze klaargemaakte spuitjes kunnen bestellen, bijvoorbeeld wekelijks ten laatste op dinsdagavond 17u. Maak ook duidelijk op welke dag ze klaargemaakte spuitjes kunnen afhalen, bijvoorbeeld wekelijks op donderdag tussen 11u en 12u. De spuitjes kunnen 6 uur na het optrekken gebruikt worden. De apotheker die de spuitjes voorbereidt, vermeldt het uur tot wanneer ze mogen gebruikt worden op elke spuit.
Benadruk dat deze afspraken strikt moeten worden gevolgd omwille van de beperkte bewaring van de klaargemaakte spuiten. Deel ook mee dat indien er niet voldoende spuiten besteld werden, de bestelling mogelijks dient te worden geannuleerd om het verlies aan doses te beperken. Uiteraard verwittig je dan tijdig.
De Temperatuurlogger.
Wil je vaccins voorbereiden voor jezelf en voor andere vaccinatoren maar ben je nog op zoek naar een geschikte temperatuurlogger? Geen nood, er komt een aanbod van de beroepsverenigingen waarbij je een geschikte mobiele temperatuurlogger kan bestellen.
Waar naartoe met de lege spuiten/naalden?
Ook daarvoor komt een oplossing! De beroepsverenigingen werken aan een ophaalsysteem en zullen je daarvan eerstdaags informeren.
Contact
Voor inhoudelijke vragen, neem gerust contect op met de lokale contactpersonen inzake vaccinatie in de apotheek=
Oost-Vlaanderen: Charlotte Verrue
charlotte.verrue@kovag.be
Antwerpen: beroepsondersteuning@kava.be
Limburg: Karel Verlinde
karel.verlinde@apotheia.be
Vlaams-Brabant: Simon Boonaert
simon.boonaert@apotheia.be
Brussel: Ann Herzeel
voorzitter@pharmacy.brussels
Ophaco: Stijn Lazeure
Stijn.lazeure@multipharma.be
Vlaams Apothekers Netwerk: Marleen Haems
directie@vlaamsapothekersnetwerk.be