Vallen is één van de belangrijkste oorzaken van letsels en verminderde zelfredzaamheid bij ouderen. Elk jaar belanden duizenden 65-plussers na een val in het ziekenhuis. Medicatiegebruik speelt daarbij een grote rol: hoe meer geneesmiddelen een oudere persoon inneemt, hoe groter het risico op vallen. Apothekers spelen een grote rol in het begeleiden van ouderen in veilig medicatiegebruik en het bespreken van mogelijke valrisico’s. Om deze taken verder te ondersteunen, organiseert het Vlaams Apothekers Netwerk (VAN) in mei de vierde editie van de Maand van de Preventie, dit keer in het teken van valpreventie. Apothekers krijgen daarvoor praktische hulpmiddelen en registreren hun acties zodat hun rol in de preventie in kaart kan worden gebracht. De campagne is tevens een samenwerking tussen VAN en het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV).
Tijdens de Maand van de Preventie stelt VAN gedurende een maand een thema uit het preventiebeleid centraal en biedt Vlaamse apothekers ondersteuning aan om over dit thema in gesprek te gaan met hun patiënten. Dit jaar bouwt de actie verder op de Week van de Valpreventie (21–27 april) van onze partner EVV, en heeft als centrale boodschap: “Ik neem mijn medicatiegebruik onder de loep.”
65-plussers die dagelijks vier of meer geneesmiddelen innemen, hebben vaak een verhoogd risico lopen op een valincident. Ook bepaalde types geneesmiddelen – zoals slaap- of kalmeermiddelen – verhogen het risico aanzienlijk. Apothekers staan op de eerste lijn, hebben dagelijks contact met hun patiënten, en beschikken over een overzicht van hun medicatie. Ze bevinden zich dus in een unieke positie om risicopatiënten tijdig op te sporen en hun medicatiegebruik bespreekbaar te maken. Begeleiding naar een veilig en efficiënt medicatiegebruik is één van de kerntaken van de apothekers. Tijdens de Maand van de Preventie wordt er meer vanuit het oogpunt van valrisico naar deze kerntaak gekeken.
Daarom moedigt VAN apothekers aan om de hele maand mei in gesprek te gaan rond dit thema. Onder andere aan de hand van drie eenvoudige vragen gaan ze na of de patiënt een verhoogd risico loopt om te vallen.
De gevoerde acties die de apotheker onderneemt tijdens de gesprekken worden verwerkt via specifieke CNK-codes. Dit zijn codes die apothekers in dit geval toelaten om bepaalde handelingen te registreren en toe te voegen aan een databank. Die registratie maakt het mogelijk om de impact van de campagne in kaart te brengen en de rol van de apotheker in het bredere preventieverhaal te onderbouwen met data.
Ter ondersteuning van de actie krijgen deelnemende apotheken enkele praktische handvaten en tools, zoals flyers, gespreksfiches, een CNK-kaartenhouder (waarmee ze hun acties registreren) en meerdere affiches, waaronder een checklist rond valrisico. Daarnaast biedt VAN een webinar (24/04) aan de leden waarin de actie wordt toegelicht en apothekers praktische begeleiding krijgen om de gesprekken vlot te voeren.
Eerdere successen
Deze campagne sluit aan bij eerdere succesvolle edities van de Maand van de Preventie. Tijdens de rookstopcampagne in 2021 bleek dat 2 op de 3 patiënten na een gesprek met hun apotheker gemotiveerd waren om te stoppen met roken. En tijdens de editie rond huidkankerpreventie in 2022 werden meer dan 800 patiënten gesensibiliseerd over het risico van uv-straling.
Ook dit jaar wil VAN, samen met de Vlaamse apothekers, aantonen dat preventie een sterk begin kan vinden aan de toog van de apotheek. Door onder andere 65-plussers bewust te maken van hun medicatiegebruik en het valrisico bespreekbaar te maken, kunnen apothekers opnieuw een verschil maken voor hun patiënt.
