Image
Als laagdrempelige en goed bereikbare zorgverleners staan apothekers vaak op de eerste rij bij mensen in crisis. Bovendien zijn zij verantwoordelijk voor de aflevering van medicatie, een methode die vaak gebruikt wordt bij suïcidepogingen. Die combinatie maakt van apothekers waardevolle ‘gatekeepers’ in suïcidepreventie. Ze kunnen bijdragen aan het beperken van toegang tot middelen, tijdig signalen herkennen en mensen begeleiden naar de juiste hulp.
Een recente nodenbevraging bij Vlaamse apothekers toont een duidelijke bereidheid én nood aan om een actievere rol op te nemen in suïcidepreventie. De volledige resultaten van deze nodenbevraging zijn nu gepubliceerd en zijn opmerkelijk. Hoewel apothekers een unieke positie innemen in de eerstelijnszorg, voelen velen zich vandaag nog onvoldoende uitgerust om patiënten bij te staan in dit gevoelige onderwerp. Daarvoor kunnen apothekers gelukkig terecht bij de e-learning opgesteld door VAN en VLESP, die een grondige opleiding geeft in het omgaan met mensen met suïcidale gedachten.
Beperkte zekerheid
Uit de bevraging blijkt dat 73,6% van de apothekers al eens in contact kwam met iemand met suïcidale gedachten of gedrag. Toch voelde slechts 9,7% zich voldoende zelfzeker om dat risico actief te bespreken. De kloof tussen dagelijkse praktijk en zelfvertrouwen is daarmee bijzonder groot.
Nood aan training
De cijfers bevestigen dat de meeste deelnemers op fundamentele drempels botsen. Zo geeft:
- 81,8% aan onvoldoende training te hebben om mentale gezondheidsproblemen te herkennen,
- 64,8% weet niet welke acties te ondernemen bij vermoedens van suïcidaliteit,
- 63,6% weet niet hoe het thema bespreekbaar te maken aan de balie.
Tegelijk toont de bevraging een uitgesproken bereidheid om hierin te groeien:
- 91,3% van de deelnemers wil graag een gerichte opleiding volgen,
- 97,1% is effectief bereid om zich in te schrijven voor zo’n training.
De voorkeur gaat uit naar een online format, met praktische aandachtspunten zoals het herkennen van signalen, het voeren van een gesprek en het efficiënt doorverwijzen naar gepaste hulp.
Als laagdrempelige contactpersoon in de eerstelijn is de apotheker ideaal geplaatst voor suïcidepreventie. Naast hun rol in het bewaken van het medicatiegebruik, kunnen ze ook helpen signalen van psychisch lijden te detecteren en mensen begeleiden richting gepaste hulp. Deze studie bevestigt dat er binnen de sector een duidelijke bereidheid bestaat om die rol op te nemen, maar dat structurele ondersteuning en opleiding essentieel zijn.
E-learning
Om apothekers beter te ondersteunen bij suïcidepreventie, ontwikkelde VAN samen met het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) en met steun van de Vlaamse overheid een praktijkgerichte e-learning. De opleiding biedt apothekers en FTA’s kennis en tools en om mensen met suïcidale gedachten beter te herkennen, hen aan te spreken en gericht door te verwijzen.
De e-learning behandelt onder meer het herkennen van signalen, gespreksvoering, veilig medicatiebeheer en toeleiding naar gepaste hulp. In 2024 werd de opleiding getest en positief geëvalueerd via een voor- en nameting, gevolgd door een latere opvolging bij deelnemende apotheken. Een groot deel van de deelnemers had voordien geen ervaring met suïcidepreventie. Voor velen was het doel vooral om hun communicatievaardigheden te verbeteren en mensen in de apotheek beter te kunnen ondersteunen.
Voor de e-learning te hebben gevolgd gaf slechts 26% van de deelnemers aan te weten hoe ze iemand met suïcidale gedachten moesten benaderen of doorverwijzen. Na afloop steeg dat aandeel tot 92%. Ook de kennis over beschikbare informatie- en hulplijnen nam sterk toe, van 33% vóór tot 89% na de opleiding. Deelnemers gaven aan dat de e-learning hen ook het vertrouwen gaf om moeilijke gesprekken aan te gaan. Met de juiste handvatten en ondersteund door handige materialen zoals flyers, voelen ze zich beter voorbereid.
