Image
Sinds het bekend werd gemaakt dat COVID-vaccinatie in de eerste lijn mogelijk wordt, zijn de zorgverleners en eerstelijnszones in vol overleg om de werkwijze goed te organiseren. Een belangrijk onderdeel is natuurlijk de bevoorrading van de apotheken. Met de hulp van de algemene richtlijnen van het Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid, werken verschillende eerstelijnszones een eigen lokaal plan uit om af te spreken hoeveel vials er nodig zullen zijn en hoe de apotheken deze zullen ontvangen. Allemaal met een oog op flexibiliteit en kwaliteit.
We spraken met Brett Van Uytvanck, Leen Coppens, Dirk Vos en Bart Van de Walle enkele farmaceutisch experten die mee instaan voor hun lokale organisatie. Zij vertellen meer over de plannen in hun regio en hun ervaringen ermee.
In sommige eerstelijnszones gaan apothekers zelf enkele vaccinvials in het vaccinatiecentrum halen met een bon waar een INSZ-nummer opstaat voor de patiënten waarvoor de vials worden opgehaald. In bijvoorbeeld ELZ Grimbergen zal het iets anders gebeuren volgens farmaceutisch expert Brett Van Uytvanck. “Wij zullen een stock van een 3-tal vials tot bij de apotheken brengen, als deze dit wensen. De apothekers kunnen dan lokaal zelf regelen met de artsen en verpleegkundigen in de regio wanneer ze een vial zullen nodig hebben. Wanneer de vial wordt gebruikt, wordt er teruggekoppeld naar mij als farmaceutisch expert, waarna we de INSZ-nummers zullen worden doorgegeven.”
ELZ Grimbergen heeft ervoor gekozen om eenmalig hun vroegere leverancier Medista de opdracht te geven om voor alle deelnemende apothekers in de regio een gekoeld transport te organiseren. “Dat is zeker belangrijk omdat de kwaliteit tijdens het transport prioritair is. We moeten de kwaliteit en de koudeketen kunnen blijven garanderen”, zegt Brett. “Verder zal er op de website van de eerstelijnszone een lijst worden gepubliceerd om patiënten te gidsen naar alle apothekers en huisartsen waar men een vaccin kan krijgen. Zo heb je direct alle juiste info op één plek.”
ELZ Dender heeft een gelijkaardig systeem opgesteld. “In elke gemeente van onze eerstelijnszone zal er een apotheek instaan als verdeelpunt van de vaccins. Huisartsen en apothekers kunnen bij deze verdeelpunten hun spuiten reserveren”, zegt farmaceutisch expert Bart Vandewalle. “Bij de start zal ik deze apotheken zelf bevoorraden. Dan kan ik eventueel nog wat extra uitleg geven voor apothekers die nog niet in een vaccinatiecentrum actief zijn geweest. Iedereen die vaccineert, is op de hoogte van de werkwijze, maar zo beantwoorden we nog eventuele vragen.”
Na deze eerste bevoorrading zullen de verdeelpunten de vaccins op een andere manier krijgen. “We bekijken momenteel nog hoe dat zal gebeuren. We denken bijvoorbeeld aan een verdere samenwerking met Medista”, aldus Bart.
In ELZ Pallieterland wordt er dan weer gewerkt met een online bestelformulier. “Daarmee kan je als apotheker enkele mogelijke data, waarvan we weten dat de vaccins voorbereid kunnen worden, aanprikken”, zegt Leen Coppens, farmaceutisch expert van het lokaal vaccinatiecentrum. Artsen kunnen dit formulier ook gebruiken als ze dat willen.
“Deze afhaaldata kunnen uiteraard veranderen met de tijd. In onze communicatie schetsen we regelmatig een beeld van hoe de situatie er op het moment uitziet, al moet die voorlopig nog even groeien, je wilt tenslotte natuurlijk niet te veel communiceren. Deze besteltool en onze communicatie geeft ons de ademruimte om er grondig aan te kunnen beginnen”, legt Leen uit.
Een ander voorbeeld komt uit ELZ Herkenrode. Daar zal men werken met een soort cascadesysteem. “We zullen werken met een afhaalpunt voor de vials om ze beschikbaar te stellen op bepaalde dagen die onderling worden afgesproken”, vertelt Dirk Vos, farmaceutisch expert ELZ Herkenrode. “We werken met één centraal afhaalpunt dat een verlengde zal zijn van het vaccinatiecentrum. Via dit punt zal er per gemeente een apotheek bevoorraad worden met vaccinvials. Van daaruit kunnen ook andere apothekers en huisartsen hun vials komen afhalen.”
“Ik denk dat dit systeem voor ons het meest pragmatische zal zijn”, gaat Dirk verder. “Dit is niet de meest ideale werkwijze voor elke zone, maar voor ons is het wel een toegankelijkere manier. Hierdoor blijven de vials lokaal in het veld goed bewaard en flexibel bereikbaar. De kerk blijft in het midden, om het zo te zeggen.”
Naast de bevoorradingen zorgen de eerstelijnzones ervoor de apothekers nog goed mee zijn met het vaccineren zelf. Daarom voorzien ze lokaal een extra opfriscursus. “We roepen daar de hulp in van een medisch expert van ons vaccinatiecentrum”, zegt Brett. “Ik zal instaan voor de uitleg rond bereiding en onze medisch expert voor het onderwerp van vaccineren. Zo’n opfriscursussen zijn vaak erg handig voor onze collega’s. De theorie is zeker belangrijk, maar de handelingen nog eens uitvoeren is zeker nodig.”
De organisatie is niet altijd even simpel, al hebben de farmaceutische experten er wel vertrouwen in dat het de komende weken vlot zal werken.
“Ik ben al vrij tevreden met hoe onze voorbereidingen lopen”, zegt Brett. “We hadden eerder al het initiatief genomen om hierover te overleggen, nog voor de goedkeuring van de Vlaamse Overheid er was. Daarmee hadden we al een goed idee van hoe we dit zouden aanpakken. Het contact met de huisartsen en thuisverpleegkundigen verloopt hier ook heel goed en we verwachten dat de hele molen van deze organisatie snel op gang zal komen.”
Leen is trots op de flexibiliteit die de organisatie toont in deze snel veranderende situatie. “Als er één ding is waar we in de vaccinatiecentra al twee jaar goed in zijn geworden, is het flexibel zijn. We kunnen vlot van dag tot dag leven, onze werkwijze aanpassen en bijschakelen met de nodige aandacht voor kwaliteit”, aldus Leen.
Momenteel staan er voorlopig nog geen lange rijen voor de apotheek te wachten om gevaccineerd te worden. “We moeten natuurlijk eerst onze organisatie goed afstellen zodat we binnenkort vlot aan de slag kunnen”, zegt Dirk. “We moeten in functie van de reële noden werken. Als we dat hebben afgestemd, ben ik er zeker van dat dat goed zal kunnen verlopen.”
