Image
De COVID crisis lijkt momenteel af te zwakken. De maatregelen worden stilaan versoepeld en de ziekenhuisopnames dalen al een tijdje. Daarheen de afgelopen twee jaar is er een ongeziene samenwerking geweest onder verschillende zorgverleners, maar ook tussen de ziekenhuisapothekers en de huisapothekers. Zij hebben elkaar op onmisbare manieren bijgestaan en banden gelegd die de transmurale zorg in de toekomst nog verder kunnen helpen.
Katy Verhelle, hoofdapotheker van AZ Groeninge, legt uit hoe ze de samenwerking met de huisapothekers heeft ervaren en hoe we die verder kunnen evolueren voor een betere patiëntenopvolging.
De COVID crisis lijkt momenteel af te zwakken. Hoe heb jij de verschillende rollen van de huisapotheker en de ziekenhuisapotheker in de pandemie ervaren?
In de COVID-crisis werd de veelzijdigheid van onze als ziekenhuisapotheker meer dan ooit versterkt. En dat voor bijna alle processen van de ziekenhuisapotheek, zoals de productie van ontsmettingsmiddelen, het controleren van mondmaskers, de nauwe samenwerking met het FAGG en de Vereniging van ziekenhuisapothekers en de collegae-ziekenhuisapothekers van het netwerk E17 om stockbreuken van geneesmiddelen te vermijden. We zorgden ook voor medische hulpmiddelen en zuurstof voor intensieve zorgen en de COVID-afdelingen. De bevraging van de thuismedicatie bij nieuwe covid-opnames was ook een grote zorg. Daarnaast kregen we een belangrijke rol toen de vaccins ter beschikking kwamen als HUB voor de woonzorgcentra. Wij stonden in voor het bewaren, ontdooien en verdelen van de vaccins, later ook voor het vaccinatiecentrum.
De huisapothekers gaven onvermoeibaar uitleg aan de mensen die door het bos de bomen niet meer zagen. Ze stelden hen gerust en werkten nauw samen met de huisartsen en de woonzorgcentra. Er werd zelfs samen met hen een scenario van een noodhospitaal opgezet, indien ons ziekenhuis de zieken niet meer zou kunnen opnemen. Dat laatste is gelukkig niet moeten gebeuren. En uiteraard hebben zij een hyperbelangrijke rol gespeeld in het vaccinatiecentrum om alle vaccins klaar te maken.
De samenwerking met de huisapothekers was bijzonder goed en aanvullend. Wij konden volop onze expertise delen in de snel evoluerende informatie over behandelingen, ziekenhuishygiëne, zuurstoftherapie etc. En de huisapotheker was voor ons een onmisbare partner om de thuismedicatie op punt te stellen. In het diepste van de pandemie zat de patiënt namelijk vaak zonder thuismedicatie of geïsoleerd in ons ziekenhuis.
Hoe zie je de samenwerking tussen ziekenhuisapothekers en huisapothekers in de bescherming en bestrijding tegen covid-19? Hoe denk je dat deze samenwerking kan evolueren?
De ziekenhuisapothekers en huisapothekers zijn elkaars natuurlijke bondgenoten met hun eigen expertise. De expertise van de ziekenhuisapothekers in het steriel werken en het bereiden van vaccins is sterk gewaardeerd geweest om farmaceutische experten op te leiden. Ook de zoektocht naar een correct medicatieschema en goede communicatie bij opname en ontslag, hebben ons dichter bij elkaar gebracht. Zo evolueren we nu spontaan naar snellere uitwisseling van informatie over bijvoorbeeld specifieke bereidingsinstructies, het aankopen van geneesmiddelen en medisch materiaal, maar ook van richtlijnen en behandelschema’s die nu meer en meer ook in de ambulante zorg nodig zijn en zeker in de woonzorgcentra. We vinden dat ziekenhuisapothekers en huisapothekers deze spontane uitwisseling het snelste doen.
Dat is iets wat ons is bijgebleven door de CIVID crisis. We kunnen nog meer informatie nog sneller delen, waardoor we elkaar ook beter begrijpen, net zoals de verschillende behandelschema’s.
Hoe kunnen we volgens jou de transmurale medicatie overdracht in de toekomst versterken?
We dromen allemaal van een naadloze overdracht van ziekenhuis naar thuiszorg en vice versa. Maar momenteel zijn er veel medicatieschema’s voor dezelfde patiënt en er zijn veel zorgverleners betrokken, zodat het zeer complex is om het actueel medicatieschema transversaal en accuraat ter beschikking te stellen. Digitale gegevensdeling van het medicatieschema en het elektronisch voorschrift hebben duidelijk nog een lange weg te gaan om éénduidig, betrouwbaar, patiënt- en professioneel vriendelijk te zijn. Al werden hiervoor al grote stappen gezet om dit te realiseren.
Zo zou het gedeeld farmaceutisch dossier een zeer belangrijke bron zijn voor de ziekenhuizen. Dat lijkt mij nu een prioriteit te zijn om de transmurale medicatie overdracht te versterken. Omgekeerd zou het interessant zijn voor de huisapotheker dat de wijzigingen en adviezen van de medicatie automatisch beschikbaar zijn in het medicatiedossier van de individuele patiënt bij de huisapotheker.
Wat ook helpt is het betrekken van de ziekenhuisapothekers bij ontslag van de patiënt uit het ziekenhuis. Momenteel is dat in de meeste ziekenhuizen een verpleegkundige taak. De opmaak, analyse en het goed informeren van een correct medicatieschema bij ontslag, zorgt voor een geruststellende overdracht en duidelijke continuïteit van zorg. Ons ziekenhuis investeert reeds enige tijd in de aanwezigheid van ziekenhuisapothekers op de chirurgische afdelingen om dit te realiseren en wij hopen dit nog verder te kunnen uitbreiden.
Het zou interessant zijn om de contacten met de huisapothekers structureel te organiseren, zodat de interacties tussen beide beroepsgroepen nog beter wordt. Tenslotte kan er ook transmuraal worden gekeken naar richtlijnen voor de behandeling van wijdverspreide infectieziektes zodat uniforme procedures tot stand komen. Ook hier zijn wij mee aan de slag gegaan en zijn we gestart met “shared care protocols” voor orthopedie.
Hoe verlopen de zaken momenteel in het kader van de groene enveloppe?
De groene enveloppe is een ziekenhuisbreed gekend begrip in AZ Groeninge dat sterk wordt gewaardeerd door de huisapotheker. Sinds september 2021 gebruiken alle afdelingen dit communicatiemiddel waarin ook relevante adviezen worden opgenomen over gestarte en gestopte medicatie in het ziekenhuis. Een collega-huisapotheker noemde het zelfs een “godsgeschenk om accurate medicatieschema’s te krijgen vanuit het ziekenhuis”. Dit word ook bevestigd in de cijfers van “De Brug” (chronic care project) waar de groene enveloppe en het gebruik ervan cijfermatig opgevolgd wordt. Idealiter zouden we het ook nog verder kunnen uitbreiden voor alle patiënten die gespecialiseerde medicatie komen afhalen in de ziekenhuisapotheek.
