Image
De covidcrisis vereiste veel nieuwe initiatieven en om te overwinnen, zeker in het geval van de apotheker. Naast vaccinatiegesprekken in de apotheek en het werk in de vaccinatiecentra, zijn er veel apothekers ook opgeleid om zelf vaccins toe te dienen. Sinds kort kunnen sommige apothekers dit ook doen in de apotheek, wat de vaccinatiegraad nog verder verhoogt. Dat concept is Marthe Lintermans ook niet ontgaan. Zij studeerde farmaceutische zorg aan de KU Leuven en deed grondig onderzoek naar de mogelijke vaccinatie door apothekers tijdens de piek van de pandemie.
Ze interviewde apothekers die in vaccinatiecentra hebben gevaccineerd na het volgen van een opleiding (IPSA of binnen de centra) tot vaccinator en daarnaast ook farmaceutisch experten waren in een vaccinatiecentrum. Zo kreeg ze meer inzicht in hun mening over de eventuele implementatie van vaccinatie in de apotheek.
Waarom koos je ervoor onderzoek te doen naar specifiek de vaccinatie door apothekers in de apotheek? Wat inspireerde je?
In mijn studietijd was ik vooral geïnteresseerd in het luik farmaceutische zorg en de rol van de apotheker in het beheersen van de coronapandemie. Ik koos daarom dit onderwerp voor mijn thesis in november 2020 toen corona uiteraard nog sterk aanwezig was. Sinds de start van de crisis heb ik de media steeds oplettend gevolgd, wat me al goed op weg hielp. Ik vond het een interessant idee dat apothekers een belangrijke rol kunnen spelen en ik wilde heel graag ontdekken op welke manieren.
Wat wilde je precies bereiken met het onderzoek? Wat wilde je graag te weten komen?
Na het uitvoeren van een literatuurstudie was het duidelijk dat het inzetten van apothekers als vaccinator bijdraagt aan een verhoogde vaccinatiegraad en de positieve gevolgen die daaraan vasthangen. De vraag die ik me in mijn onderzoek stelde is “Wat vinden apothekers met ervaring van deze roluitbreiding”? Daarmee bedoel ik apothekers die gevaccineerd hebben in vaccinatiecentra en en de IPSA opleiding hebben gevolgd. Kunnen zij deze roluitbreiding zien als een engagement in een crisissituatie of als een echte extra taak (voor bijvoorbeeld het zetten van het jaarlijkse griepvaccin)? En wat hebben ze nodig om het vaccineren praktisch en organisatorisch haalbaar te maken? Dat waren de grootste kernvragen. In de zomer van 2021 heb ik gewerkt in het vaccinatiecentrum in de buurt om zelf te ontdekken hoe het allemaal achter de schermen verloopt.
Welke apothekers namen zoal deel aan je interviews? Hoe was je samenwerking met hen?
Om gegevens te verzamelen nam ik interviews af. Het was enorm interessant om apothekers vanuit geel Vlaanderen te bevragen omtrent dit thema. Vanuit stages hoorde ik van verschillende zorgverleners een aantal uiteenlopende meningen. Soms negatieve reacties van huisartsen op de eventuele roluitbreiding voor apothekers, en ook apothekers zelf dit ook niet enthousiast waren. Daarnaast waren er ook apothekers die het vaccineren heel interessant vonden. Zowel gemotiveerde apothekers als apothekers die ietwat meer terughoudend waren namen deel aan mijn onderzoek.
Wat zijn volgens jou de meest opvallende bevindingen van je onderzoek?
Wat me het meeste opviel was dat apothekers het vaccineren echt leuk lijken te vinden. En dat ze het fijn vinden om mee als zorgverlener betrokken te worden bij de vaccinatiecampagne. Ook het werken in de vaccinatiecentra werd als zeer aangenaam ervaren. Het samenwerken met verschillende zorgverleners onder hetzelfde dak is voor apothekers echter een vrij unieke ervaring. Toen ik tijdens interviews vroeg hoe het vaccineren in hun apotheek praktisch georganiseerd kan worden, leek iedereen al een plan te hebben om het aan te pakken en vlot te laten verlopen.
Apothekers gaven ook aan dat patiënten zelf vragen of de apotheker bijvoorbeeld de griepspuit niet kan zetten. De apothekers voegden hier ook nog aan toe dat als vaccinatie in de apotheek kan gebeuren, de bewaaromstandigheden van de vaccins beter gewaarborgd worden. Vaak verdwijnt een griepvaccin in de handtas of de binnenzak maar of dit tijdig ook in de koelkast thuis belandt is soms de vraag.
Apothekers die tegen waren, hadden ook duidelijke argumenten; “schoenmaker blijf bij je leest”. Ze vinden dat ze niet zijn opgeleid om te vaccineren. Hoewel voorstanders over het algemeen tevreden waren over de IPSA opleiding. Voor het bewaren en bereiden van vaccins willen zij zich wel inzetten, maar het vaccineren willen ze overlaten aan verpleegkundigen en artsen.
De tegenstand van artsenverenigingen is ook iets waar apothekers rekening mee willen houden aangezien goede samenwerking tussen arts en apotheker heel belangrijk is. Uit studies uit het buitenland blijkt echter dat als de apotheker mee ingezet wordt in de vaccinatiestrategie er geen daling blijkt te zijn in het aantal patiënten dat de huisarts raadpleegt voor een vaccin. Dit betekent dus dat mede door de laagdrempeligheid van de apotheek men hier een ander deel van de bevolking kan bereiken dan het deel dat bij de huisarts gaat.
In studies ziet men vooral voordelen als de mogelijkheid tot directe vaccinatie bestaat. Apothekers zien misschien nog wel struikelblokken in het feit dat het coronavaccin nog geen unidosissen zijn. Dan is directe vaccinatie moeilijk en men maakt zich ook zorgen om collega's die alleen in de apotheek staan.
Hoe zie jij, met deze resultaten, de toekomst van de vaccinatie in?
Ik denk persoonlijk dat vaccineren in de apotheek een handige manier is om de vaccinatiegraad te laten stijgen. Zeker ook voor het griepvaccin lijkt me dit een voordeel. Apothekers willen zich hiervoor inzetten. Ze hebben dat al gedaan bij het afnemen van antigeentesten en qua gespendeerde tijd komt dit ongeveer overeen met vaccineren. Apothekers zijn hoogopgeleide zorgverleners, apotheken vindt men op elke hoek van de straat. Het zou zonde zijn om die opportuniteit te laten schieten.
