In april en mei vonden er vijf inspiratiedagen plaats waarop het concept van Zorgzame Buurten helemaal uit de doeken gedaan werden. Lokale besturen en welzijns- en zorgorganisaties van over heel Vlaanderen kwamen bijeen om kennis te maken met experten zodat ze zelf (verder) aan de slag kunnen met een zorgzamebuurtenbeleid. Op elke inspiratiedag kwamen verschillende sprekers aan bod en stonden actieve workshops op het programma om dieper in te gaan op de verworven inzichten uit de vele lopende projecten.
Aline Ghijselings, projectcoördinator #CAVAsa, ging een kijkje nemen op één van de inspiratiedagen in Antwerpen. Zij geeft ons een beknopt verslag van wat ze zag, wie ze tegenkwam en wat ze heeft geleerd. “De bedoeling is vooral om via deze inspiratiedagen andere buurten te inspireren om zelf aan de slag te gaan binnen hun eigen zorg-& welzijnsorganisatie”, aldus Aline.
Wil jij ook je patiënten helpen bij psychosociale problemen? Neem dan deel aan #CAVAsa: www.cavasa.be
Bekijk hier een beknopte uitleg over het project.
Ondanks het feit dat de huisapotheker een sleutelrol heeft in lokale zorgverstrekking en heel dicht bij de burger staat, merken we dat deze laatste slechts bij een beperkt aantal zorgzame buurtprojecten actief betrokken is. Vaak weet men niet dat de huisapotheker, naast geneesmiddelenexpert, ook deelneemt aan talrijke andere projecten en taken zoals inzetten op preventie, screening, medicatiereview en vaccinatie alsook het detecteren van psychosociale hulpvragen en toeleiden naar gepaste hulp. Zo is het project #CAVAsa (een samenwerking tussen CAW en VAN) één van de initiatieven waarmee het VAN-netwerk indirect bijdraagt aan Zorgzame Buurten. Dit wordt bevestigd door Isabelle Van Vreckem, Projectcoördinator Zorgzame Buurten, zij zegt dat de apothekers een noodzakelijke partner is in een zorgzame buurt. Het VAN-netwerk is ook als stakeholder betrokken bij Zorgzame Buurten.
Er lopen momenteel 132 verschillende projecten in het zorglandschap van Vlaanderen en Brussel met als doel de Zorgzame Buurten te verduurzamen in samenwerking met de eerstelijnszones. In een Zorgzame Buurt wonen mensen comfortabel in hun woning of vertrouwde buurt en staat levenskwaliteit centraal. Het streeft ernaar om voorzieningen en diensten voor iedereen toegankelijk te maken.
“De dag begon met een beknopte voorstelling van alle lopende zorgzame buurtprojecten in Antwerpen”, vertelt Aline. “De manier waarop de projecten werden voorgesteld, was heel origineel. Ieder project kreeg een symbooltje, en de aanwezige betrokken personen hadden een pin opgespeld met datzelfde symbooltje. Zo kon je naar hen toestappen om meer info te krijgen over hun project tijdens de lunch en het netwerkmoment nadien.”
Tussendoor kwam Minister Hilde Crevits aan het woord via een videoboodschap waarin ze onder meer het project in Zonnebeke toelichtte. Dit project, genaamd Zonnebeke zorgt, wil inzetten op het verbinden van de inwoners en op burenhulp als tegengewicht van sociale isolatie.
Workshops
“De zaal zat stampvol”, zegt Aline. “Ik denk dat ik een 250-tal aanwezigen zag. Ikzelf zat naast Virginie Dua, een bijzonder gemotiveerde dame die werkzaam is voor Helpper (www.helpper.be). Via Helpper worden PVB/PAB budgethouders en zorgorganisaties die hulp zoeken met dagelijkse taken zoals vervoer, boodschappen doen, gezelschap, ... verbonden met flexibele & enthousiaste assistenten uit de buurt. Dit is een mooi concept en is volgens mij ook interessant voor de apotheker om dit te weten.
Aline volgde twee workshops. Ze startte met ‘Hoe werk je samen in een Zorgzame Buurt?’, gegeven door Sam Pless (UCLL) en aangevuld door een praktijkvoorbeeld uit het project 'Geel Bu(u)rt door', gebracht door Dorien Van den Bulck. “Vanuit theoretische inzichten en bestaande voorbeelden zochten we samen naar antwoorden op de vraag: ‘Rond welke uitdaging werk je samen, met wie, op welk niveau en op welke manier?’”, aldus Aline.
Later was Aline aanwezig bij een panelgesprek. Men stelde vragen zoals “Welke inzichten hebben de 132 Zorgzame Buurten al opgedaan? Wat hebben de Zorgzame Buurten al geleerd? Wat loopt er goed, wat zijn uitdadingen en hoe kijken ze naar de toekomst?”
Tussendoor was er de lunch waar Aline gesproken heeft met Bert D'Hondt, raadgever armoedebestrijding bij het Kabinet Benjamin Dalle. Hij volgt ook het project Zorgzame Buurten op voor het Kabinet Hilde Crevits. “Bert heeft de inspiratiedagen ingeleid en is het project #CAVAsa ook genegen”, zegt Aline. “We zitten in een derde, en laatste projectjaar, en wij hopen dat de volgende stap is om het project te kunnen inkantelen in het beleid om het duurzaam verder te kunnen zetten. Dit is trouwens exact wat ze willen doen met de lessen die zullen worden getrokken uit alle Zorgzame Buurten vertelde Bert me.”
Aline trok enkele conclusies uit de workshops en de gesprekken. “Als je wil beginnen aan een Zorgzame Buurt, begin klein”, raadt ze aan. “Gebruik de tools die vandaag reeds voorhanden zijn, deel successen, omring je met de juiste personen en bouw verder op de grote doelstellingen. Definieer duidelijk de specifieke uitdagingen van een buurt en ga aan de slag met geschikte actoren op de juiste schaal en in de juiste vorm, met bijzondere aandacht voor de lokale context”.
De apotheker in een Zorgzame Buurt
Isabelle Van Vreckem verduidelijkte in welke projecten van Zorgzame Buurten de apotheker een rol opneemt. Bij 15 van de projecten wordt de apotheker geïnformeerd. Bij 20 projecten wordt de apotheker geconsulteerd. En bij 6 projecten werkt de lokale huisapotheker mee aan de opbouw van het project. Het gaat telkens om unieke projecten.
De 6 projecten waarbij de apotheker als eerstelijnszorgverstrekker op een bepaalde manier is betrokken zijn de volgende:
- “Zorgzame Wiekevorstenaren”, project in Heist-op-den-Berg
- “Pepingen buurt”, project in Pepingen
- “Lindelhoeven, zorgzaam dorp van de toekomst” in Pelt
- “Oud-Gent-Brugge, iedereen aan boord” in Gentbrugge
- “De Zorgmantel, buurtgerichte zorg in Drongen-Baarle” in Drongen-Baarle
- “Welzijnsknooppunten” in Turnhout
“Op zich is iedereen het er mee eens dat de apotheker een sleutelrol speelt in elke zorgzame buurt”, zegt Aline. “Vaak zien we echter in de praktijk dat vooral de huisarts de eerste persoon is waar men op terugvalt of naar refereert in een zorgzame buurt. Ik geloof dat de huisapotheker minstens een even belangrijke rol hierin kan betekenen. Binnen project #CAVAsa worden huisapothekers via een e-learning opgeleid om de meest kwetsbare burger te capteren in de apotheek, correct te informeren en verder te helpen indien nodig. Hiervoor zijn handvaten ter beschikking. Dus ik hoop in feite op twee zaken. Enerzijds dat deze inspiratiedagen zullen aanzetten tot meer lokale initiatieven. Anderzijds, en dat hoop ik nog meer, dat er lokaal nog meer multidisciplinair zal worden samengewerkt tussen zorg- & welzijnsactoren en dat de huisapotheker ook spontaan zal worden opgenomen in zorgzame buurtprojecten om er actief aan mee te werken. Enkel op die manier kan een buurt echt zorgzaam worden voor iedere kwetsbare burger die er woont”.
