Pneumokokkenvaccinatie, tijd om het weer op te pikken

Tijdens de seizoensvaccinatiecampagne besteden we niet alleen aandacht aan griep, maar ook aan pneumokokkenvaccinatie. Die kende tijdens de voorbije jaren van Covid-pandemie een flinke deuk: het aantal personen dat naast een vaccin tegen Covid-19 én griep, ook nog eens een vaccin tegen pneumokokkeninfecte kreeg was uiterst beperkt. Tijd om daar terug werk van te maken.



De incidentie van invasieve pneumokokkeninfecties (vooral pneumonie met bacteriëmie) neemt toe vanaf de leeftijd van 50 jaar en is beduidend hoger bij personen ouder dan 65 jaar (40 per 100.000 per jaar), bij patiënten met chronische aandoeningen en bij patiënten met verminderde immuniteit. 70% van alle pneumokokkenbacteriëmieën komt voor bij personen ouder dan 50 jaar. De mortaliteit van pneumokokkenbacteriëmie bedraagt 12% bij 65-jarigen en is dubbel zo hoog bij 85-plussers. Bovendien is de vaccinatiegraad laag.



De Hoge Gezondheidsraad paste recent met het Advies 9674 (2022) haar richtlijnen voor vaccinatie van volwassenen tegen pneumokokken aan. De vaccinatieschema’s zijn er zeker niet eenvoudiger op geworden, nu er meer vaccintypes zijn. We zetten alles even op een rij:

 

Wie behoort tot de doelgroepen voor vaccinatie met pneumokokken?

1. Volwassenen met een verhoogd risico op een pneumokokkeninfectie
   1. Volwassenen met een stoornis van de immuniteit
   2. Volwassenen met anatomische en/of functionele asplenie, sickle-cell disease of een hemoglobinopathie.
   3. Volwassenen met lek van cerebrospinaal vocht of een cochleair implantaat.
      
       
2. Volwassenen met comorbiditeit:
   1. Chronisch hartlijden
   2. Chronisch longlijden of rokers
   3. Chronisch leverlijden of alcoholmisbruik
   4. Chronisch nierlijden
   5. Chronisch neurologische of neuromusculaire aandoeningen met aspiratierisico
   6. Diabetes mellitus (type 1 & 2)
      
       
3. Gezonde personen van 65 jaar of ouder

Tot nu toe waren er twee vaccins voor pneumokokkenvaccinatie ter beschikking. Dat zijn er nu vier geworden:

• Prevenar®, 13-valent conjugaat vaccin (PCV13)
• Vaxneuvance®, 15-valent conjugaat vaccin (PCV15)
• Apexxnar®, 20-valent conjugaat vaccin (PCV20)
• Pneumovax®, 23-valent polysacharide vaccin (PPV23)
  
   

Volwassenen boven de 85 jaar

Momenteel zijn er weinig gegevens over het effect van pneumokokkenvaccinatie boven de leeftijd van 85 jaar. Op individuele basis, waarbij het risico op een pneumokokkeninfectie en de inschatting van het immuunantwoord op het vaccin in overweging genomen worden, kan de behandelende arts een persoon ouder dan 85 jaar vaccineren volgens het schema voorgesteld voor “gezonde personen tussen 65 – 85 jaar”.