Het belanghebbendenoverleg van het #CAVAsa-project, die eind januari plaatsvond, bracht belanghebbenden, beleidsmakers en experts samen om terug te blikken op de afgelopen drie projectjaren. Daarmee komt het initiatief stilaan aan een einde. Vertegenwoordigers van het Departement Zorg, federale partners, universiteiten, expertisecentra, Geestelijke Gezondheidszorg-koepels, beroepsverenigingen, welzijns- en patiëntenverenigingen waren aanwezig en deelden waardevolle inzichten. De deelnemers kregen een inleiding met onderzoeksresultaten, inzichten over de meerwaarde van het project en een vooruitblik. De daaropvolgende discussies, die de nodige acties om de rol van apothekers op dit gebied te erkennen aankaartten, waren ook zeer waardevol.
Het #CAVAsa-project werd in maart 2021 gelanceerd als een samenwerking van CAW, VAN, KU Leuven en UAntwerpen. Het had als doel de rol van apothekers in psychosociaal welzijn te versterken, met name in het licht van de nasleep van COVID-19. Met een e-learning en ondersteunende materialen, en uiteindelijk meer dan 375 opgeleide apothekers, werden aanzienlijke stappen gezet om psychosociale hulp toegankelijker te maken. Huisapothekers komen dagelijks in contact met vaak kwetsbare burgers. Naast de farmaceutische kant van het beroep nemen ze steeds meer een rol op in de preventieve zorg en gezondheidsadvies. Dit alles maakt hen geschikte partners om psychosociale noden te detecteren. We zien de laatste jaren een toename in psychosociale problemen en dit maakt het project waarbij verbinding wordt gemaakt tussen zorg en welzijn in de eerste lijn, met de focus op detectie van en interventie bij psychosociale problemen des te waardevoller. Het belanghebbendenoverleg gaf een uitgebreide kijk op de activiteiten, de onderzoeken en de resultaten van de afgelopen drie projectjaren.
“Ik vind de resultaten van dit project en het engagement van de deelnemende apothekers zeer interessant” zegt Koen Boussery, UGent. “Uiteraard is de apotheek altijd al een plek geweest waar mensen vaak hun zorgen uitspreken. De meerwaarde van #CAVAsa is volgens mij de focus op een proactieve aanpak: psychosociale problemen in de apotheek bewust laagdrempelig bespreekbaar maken, signalen oppikken en indien nodig doorverwijzen. Iedereen is daarbij gebaat. In eerste instantie de persoon met een zorgnood zelf en ook de apotheker die zich zo duidelijk profileert als een geëngageerde partner in het zorgnetwerk.”
Tijdens het overleg gingen de aanwezigen ook in groepen in gesprek over enkele stellingen, voordelen en werkpunten van #CAVAsa. Deze brainstormsessies toonden grote betrokkenheid van de aanwezigen. "Het is heel interessant om te zien dat bijna elke groep dezelfde goede en minder goede punten naar voren brengt”, observeerde Aline Ghijselings, projectcoördinator #CAVAsa. “Het gaat over de rol van de apotheker binnen geïntegreerde zorg en ondersteuning. Dus we moeten altijd breder kijken dan alleen naar de apotheker, en ik merk dat dit ook met de verschillende meningen hier naar boven komt. Dat is logisch en het geeft hoop dat iedereen daarmee aan de slag wil gaan."
Apothekers kunnen een rol spelen in het herkennen van signalen van emotioneel welzijn en mentale gezondheid. Ze fungeren als een soort barometer en antenne, en het is van belang dat we dat voldoende erkennen.
Einde fase 3
Na drie inzichtvolle jaren sluit het project eind februari af. De focus van het project verschuift dan naar het verankeren van deze rol van lokale (huis)apothekers in de dagelijkse praktijk. De aanwezige belanghebbenden spraken vol lof over deze nieuwe rol en hopen dat #CAVAsa een nieuw uitzicht krijgt in de toekomst. “Het voelt niet alsof het stopt. Het voelt eerder dat de bal aan het rollen is”, vindt Aline. “Er is ook interesse van verschillende beroepsverenigingen om ermee verder te gaan, wat heel positief is. Bovendien hebben we goedkeuring gekregen om een MFO op te zetten. Dus het zal nu zaak zijn om te kijken welke verschillende initiatieven ze verder ontwikkelen naar het voorbeeld van de apotheker hierin.”
Anita Cautaers, voormalig directeur van de CAW Groep, was een grote hoeksteen van #CAVAsa sinds het begin. Ze kijkt met veel enthousiasme terug op de laatste drie jaar van het project. “Ik heb veel geleerd over hoe apothekers zich organiseren. En omgekeerd denk ik dat zij ook veel hebben geleerd over hoe het CAW mensen begeleidt en ondersteunt. Ik vind het zeer bemoedigend hoe hulpverleners dag in dag uit hard werken, en een uitzicht kunnen bieden aan zeer kwetsbare mensen”, aldus Anita.
“Ik hoop dat de vertrouwensband die apothekers hebben met patiënten behouden blijft”, gaat Anita verder. “Dat ze blijven functioneren als detectoren van psychosociale problemen en dat ze dit blijven versterken.”
“Wat zo’n project doet, is de vanzelfsprekendheid van deze rol zichtbaar en mogelijk maken. Het project zorgt ervoor dat apothekers bevestigd worden in het belang van het opnemen van deze rol, en dat er ook verwachtingen rond ontstaan”, zegt Veerle Foulon, decaan Farmaceutische Wetenschappen KU Leuven. “We moeten er nu voor zorgen dat apothekers deze rol verder opnemen, en dat dit ingekanteld wordt in de reguliere werking. Het verder herdenken van het financieringsmodel van apothekers zal voor deze en andere rollen echter cruciaal zijn.”
“We hebben vooral gewerkt aan het bevorderen van de vanzelfsprekendheid van deze rol. Opleiding is natuurlijk belangrijk en zit al in de basisopleidingen. We moeten echter verder gaan en integreren met andere actoren”, zegt Veerle Foulon, decaan Farmaceutische Wetenschappen KU Leuven. “Er is een rolafbakening nodig, en het moet niet alleen door de opleiding worden ervaren, maar ook door apothekers in het werkveld. Daar moeten we meer op inzetten, niet noodzakelijkerwijs met dezelfde financiële ondersteuning als nu.”
“Apothekers kunnen een rol spelen in het herkennen van signalen van emotioneel welzijn en mentale gezondheid. Ze fungeren als een soort barometer en antenne, en het is van belang dat we dat voldoende erkennen. Laten we samen streven naar een samenleving waarin psychosociaal en mentaal welzijn hoog in het vaandel worden gedragen, met elke zorgverstrekker die zijn verantwoordelijkheden kan opnemen in nauwe samenwerking met collega's uit de gezondheidszorg en de welzijnssector”, aldus Minister van Volksgezondheid Hilde Crevits in een mooie videoboodschap aan de aanwezigen.
