Image
Vaccineren in de apotheek is een relatief nieuwe zorgtaak die apothekers de voorbije jaren met overtuiging hebben opgenomen. Wat begon als een grote uitdaging tijdens de pandemie groeide uit tot een vast onderdeel van de eerstelijnszorg. Het succes hiervan is vooral te danken aan de unieke positie van de apotheker: altijd nabij, altijd bereikbaar en altijd klaar om in duidelijke taal advies te geven. In een periode van onzekerheid bleek die nabijheid een bijzonder goed hulpmiddel. Het laat zien hoe preventie vorm krijgt in kleine gesprekjes, geruststellingen en een prik die meteen aansluit bij advies.
Vaccinatie in de apotheek ontstond initieel door een tijdelijke maatschappelijke behoefte maar is vandaag verankerd in het beroep. Als vast onderdeel van een breder zorgverhaal biedt het een effectieve versterking voor andere vaccinatoren. De rol vraagt nauwkeurigheid, empathie, communicatieve kracht en klinisch inzicht. Allemaal vaardigheden die jonge collega’s meenemen in hun opleiding en tijdens hun eerste stappen in het veld.
Aan het begin van de pandemie stond het zorgsysteem onder enorme druk. Toch bleef de apotheek een plek waar mensen spontaan binnenstapten, waar vragen welkom waren. Apothekers ontfermden zich al in de aflevering van mondmaskers en ontsmettingsmiddel. En later was het mogelijk om je bij de apotheek te laten testen. Toen de vaccinatie in volle beweging kwam, namen apothekers hun plaats in. De vaccinatiecentra draaiden op volle toeren en ook achter de schermen leverden apothekers grote bijdragen. Ze bereidden vaccins mee voor en ondersteunden de logistiek zodat campagnes veilig en vlot konden verlopen. Die stille, maar onmisbare rol werd sterk gewaardeerd door burgers en zorgpartners.
Naarmate de campagne evolueerde naar de eerstelijn, bleef de apotheek een constante. Apothekers hielpen twijfels wegnemen, gingen in gesprek met mensen die het moeilijk vonden om een beslissing te nemen, en maakten vaccinatie opnieuw bespreekbaar. Het was dan ook geen verrassing dat een grote meerderheid van apothekers positief stond tegenover vaccinatie in de officina. De zorgtaak paste bij wat ze al deden: complexe informatie begrijpelijk maken, risico’s uitleggen, en patiënten helpen om zelfverzekerde keuzes te maken.
Tegenwoordig brengen de seizoensvaccinaties in de apotheek bijkomende structuur. Jaarlijks worden duidelijke richtlijnen voorzien die verduidelijken wie welke vaccinatie mag toedienen, welke doelgroepen prioritair zijn en hoe de praktische uitwerking optimaal gebeurt. De officina is immers een plek waar gesprekken ontstaan die nergens anders zo spontaan plaatsvinden. Twijfels komen boven bij het afhalen van medicatie, zorgen worden uitgesproken terwijl iemand wacht aan de toonbank. Daar ontstaat de effectiviteit van vaccinatie in de apotheek.
Nu de grote urgentie van de pandemiejaren is weggeëbd, duikt vaccinatiemoeheid vaker op. Dan valt de meerwaarde van de apotheker op. De laagdrempeligheid helpt mensen om toch opnieuw na te denken over bescherming. Het gemak is daarbij een grote troef. Er is geen afspraak nodig, geen wachttijd en geen dubbele verplaatsing tussen apotheek en arts. Alles kan in één bezoek worden afgehandeld. Voor vele mensen verlaagt dat de drempel aanzienlijk.
De cijfers van 2024 illustreren dit verder. Tussen 1 september en 15 december werden 299.775 griepvaccins toegediend in Vlaamse apotheken, bijna een verdubbeling ten opzichte van het jaar voordien. Ook de 381.389 toegediende covid-19-vaccins zijn een mooie aanvulling. Bovendien breidde het aantal apotheken dat covid-19-vaccinatie aanbiedt sterk uit. Hoe meer plaatsen beschikbaar zijn, hoe makkelijker mensen de stap zetten.
Dit jaar werd vaccineren in de apotheek definitief verankerd. De beslissing om griepvaccinatie door apothekers permanent de laten doorgaan, gaf de zorgtaak stabiliteit en duidelijke erkenning. Het bevestigt dat apothekers mee vaccinatie zichtbaarder, bereikbaarder en begrijpelijker maken, naast hun rol om vaccins af te leveren. Jaarlijks worden in Vlaanderen meer dan een miljoen griepvaccins afgeleverd, en moeilijk bereikbare doelgroepen worden opvallend goed bereikt. Omdat de apotheek de drempel verlaagt voor iedereen die doorgaans geen afspraak maakt, weinig tijd heeft of voor wie vaccinatie simpelweg geen evidentie is.
VAN en de lokale beroepsverenigingen blijven daarbij informatie bundelen, vragen vertalen naar instructies en apothekers ondersteunen bij elke nieuwe stap. Zo blijft de apotheek een stabiele vaccinatielocatie, gedragen door ervaring en vertrouwen.
