Image
De KU Leuven onderzocht het medicatiebeleid en de rol van de apotheker in de schakelzorgcentra. Deze centra werden opgericht om tijdelijk COVID-19-patiënten op te vangen en zo de druk op ziekenhuizen te verminderen. De onderzoeksgroep, onder leiding van professor Veerle Foulon, kon tijdens dit onderzoek de rol van de coördinerende apotheker exploreren en positief evalueren. Afgelopen vrijdag gaf hoofdonderzoeker apr. Mare Claeys een mondelinge toelichting van dit onderzoek op het congres van PCNE, Pharmaceutical Care Network Europe.
Wat was de aanzet van dit onderzoek precies?
Zorgzaam Leuven heeft een MFO-pakket ontwikkeld om afspraken rond het medicatiebeleid in schakelzorgcentra te maken. Deze afspraken moesten enerzijds gemaakt worden tussen het schakelzorgcetrum en het ziekenhuis, en anderzijds tussen het schakelzorgcentrum en de eerstelijnzorg. De evaluatie van dit MFO-pakket was het startschot van dit onderzoek. We onderzochten niet alleen het medicatiebeleid, maar ook de rol van de coördinerende apotheker, en de rol van de officina-apotheker na ontslag uit het schakelzorgcentrum.
Van de 30 schakelzorgcentra die door de overheid voorzien werden, zijn er uiteindelijk 7 operationeel geweest. Tijdens ons onderzoek hebben we draaiboeken geanalyseerd van zowel operationele als niet-operationele schakelzorgcentra. Er werd aan de coördinerende apothekers gevraagd een vragenlijst in te vullen, waarbij we hun rol en ervaringen exploreerden. We deden ook enkele diepte-interviews met coördineerde apothekers en andere betrokken zorgverleners.
Wat was hier de rol van de apotheker?
Het draaiboek vanuit de Vlaamse overheid had de rol van de apotheker in het schakelzorgcentrum duidelijk beschreven. Zo had ieder centrum een toeleverend apotheker, die verantwoordelijk was voor het leveren van de geneesmiddelen. Daarnaast was er een coördinerende apotheker, verantwoordelijk voor continuïteit in het medicatiebeleid in het centrum; hij volgde alles op over het beleid, van de opname van patiënten tot hun ontslag.
Je onderzoek is verwerkt in een abstract voor de PCNE. Hoe werkt dit precies?
Het wetenschappelijk congres van PCNE, dat farmaceutische zorgtopics behandelt, heeft een open oproep voor abstracts. Dat zijn korte omschrijvingen van dit soort onderzoeksprojecten. Een jury selecteert de abstracts voor een postervoorstelling of voor een mondelinge toelichting van het onderzoek. Deze selectie gebeurt aan de hand van een aantal criteria. Ons onderzoek werd geselecteerd voor een mondelinge toelichting, vooral omdat het om een heel nieuwe topic ging. De schakelzorgcentra zijn immers een uniek gegeven.
Is de rol van farmaceutisch expert in de vaccinatiecentra een goed vervolg op een coördinerend apotheker in de SZC?
Zeker wel. Het grote verschil is dat patiënten in het schakelzorgcentrum effectief werden opgenomen, waardoor het hele medicatiebeleid door de apotheker moest opgevolgd worden. In de vaccinatiecentra zal de apotheker vooral verantwoordelijk zijn voor het farmaceutische aspect van het vaccinatiebeleid. In beide centra is er een grote farmaceutische verantwoordelijkheid voor de apotheker, maar op een ander niveau. Maar het is dus zeker goed dat de farmaceutische expertise van de apotheker in gezondheidsinstellingen eindelijk wordt erkend en ook duidelijk beschreven in de draaiboeken van deze centra.
Wat kunnen we hieruit leren op vlak van samenwerking met andere zorgverleners?
We hebben met dit onderzoek nogmaals de meerwaarde aangetoond van de apotheker in een coördinerende functie van een gezondheidsinstelling, met betrekking tot het medicatiebeleid. Er is eerder ook een onderzoek geweest rond de rol van een coördinerend apotheker voor het medicatiebeleid binnen de woonzorgcentra. Daar is ook uit gebleken dat dit noodzakelijk is.
Het is belangrijk om bij zulke initiatieven een goede rolverheldering te hebben tussen zorgverleners: welke zorgverleners zitten in het team, wie heeft welke verantwoordelijkheden en hoe communiceren we op een efficiënte manier? In sommige schakelzorgcentra was deze rolverheldering vanaf het begin duidelijk, in andere niet.
We hopen dat dit deuren opent voor de apothekers. Je ziet het al gebeuren in de vaccinatiecentra waarin apothekers grote verantwoordelijkheden krijgen in coördinerende functies. We hopen dus dat dit onderzoek daarbij heeft geholpen, want wij geloven heel erg in de meerwaarde van de apotheker in deze functies!
