Image
De voordelen van een gezonde levensstijl nastreven, gaan verder dan enkel fitter en energieker worden. Het kan ook zware aandoeningen vermijden, niet in het minste diabetes. Gelukkig hoef je dit niet alleen te doen. Het is één van de hoofdtaken van de eerstelijnzorg en gezondheidsprofessionals om patiënten op dit pad te brengen en te houden.
De Diabetes Liga zet zich met het initiatief HALT2Diabetes in om personen met een verhoogd risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten op te sporen en te begeleiden naar een gezonde leefstijl. Dat gebeurt in samenwerking met verschillende leefstijlcoaches zoals diëtisten, tabakologen en Bewegen Op Verwijzing-coaches.
We spraken met Tabakologe en diëtiste Isabel Malfait en Luc Lipkens, verantwoordelijk voor de implementatie van Bewegen Op Verwijzing in Vlaanderen en Brussel. Ze vertellen ons over hoe hun specifieke expertise bijdraagt tot het voorkomen van diabetes. Daarin wordt de apotheker vaak aangeduid als toegangspoort voor patiënten.
HALT2Diabetes bestaat nu 10 jaar en wordt in steeds meer regio’s in Vlaanderen uitgerold en geïmplementeerd. Er is zeer veel interesse en belangstelling voor preventie. Daarom organiseerde de Diabetes Liga een inspiratiedag voor lokale besturen, Logo’s, Eerstelijnszones en zorgverleners, waaronder apothekers. Luc en Isabel waren sprekers op deze inspiratiedag.
De stap naar rookstop
Roken, weinig bewegen en ongezonde eetgewoontes zijn altijd gezondheidsrisico’s. Bij personen met een risico op diabetes des te meer. “Door het roken reageert het lichaam niet zo goed meer op insuline. De cellen worden als het ware ongevoeliger hiervoor, dit noemen we insuline-resistentie. Hierdoor ontstaan vaak verhoogde bloedsuikerwaarden”, waarschuwt Isabel Malfait. “Daarnaast hebben personen met diabetes meer risico op hart- en vaatziekten. Dit vaak in combinatie met hypertensie en verhoogde cholesterolwaarden, ook daar kan een rookstop veel betekenen.” Als tabakologe met een vooropleiding van diëtiste en diabeteseducator draagt ze op meerdere manieren bij tot een algemene gezonde levensstijl. Naast roken geeft ze ook advies over andere factoren zoals gezonde voeding, voldoende lichaamsbeweging, voldoende slaap en het belang van een goed mentaal welbevinden.
Door het vertrouwen met de patiënt wordt het advies van de apothekers ter harte genomen en kunnen ze een actieve rol spelen in het vroegtijdig opsporen van personen met een verhoogd risico op type 2 diabetes en hart-& vaatziekten. “Personen die willen stoppen met roken, spreken hier vaak eerst over met de apotheker, omdat ze zelf bijvoorbeeld overwegen om nicotinepleisters of nicotinekauwgom af te halen en hier meer info over willen”, zegt Isabel. “De huisapotheker kan ook bij personen die roken, maar zich niet bewust zijn van de gevaren, zelf het thema aangaan.”
Dit is niet altijd een makkelijke stap om te zetten voor apothekers. Ze willen de rokende cliënten niet bruuskeren. Hen helpen om deze drempel te overkomen was één van de onderwerpen van de Maand van de Preventie in 2021, die zich focuste op rookstop.
In 2023 volgt een opleiding voor apothekers in Vlaanderen omtrent dit thema, waar Isabel zelf ook actief aan zal meewerken, samen met enkele andere tabakologen.
Bewegen motiveert
Een andere manier om diabetes tegen te gaan, is voldoende bewegen. Dat is waar de Bewegen Op Verwijzing-coaches bij kunnen ondersteunen. Dit initiatief van Gezond Leven helpt mensen op weg naar een beweeglijker leven. “Het is een persoonlijk traject dat zich kenmerkt door een professionele en motiverende coach, een beweegplan op maat en nauwe opvolging”, legt Luc Lipkens uit. “De deelnemers worden actiever en kunnen, na verloop van tijd, hun actief leven blijven volhouden zonder de ondersteuning van de coach.”
Een succesvol traject is erg motiverend voor de deelnemers. Veel van hen geven aan open te staan voor andere gezonde gedragingen die vaak het risico op diabetes verder verminderen. “Het inspireert je om gezonder te eten en zelfs minder roken. We vinden het dan ook heel belangrijk om op die momenten in te spelen en de link naar correcte info en andere hulpverleners te maken”, aldus Luc.
De apotheker kan ook helpen bij het bekendmaken van de beschikbare hulp. Volgens Luc is het duidelijk dat Bewegen Op Verwijzing werkt, men wordt er effectief actiever door. “Het is echter helemaal niet goed gekend. En onbekend is onbemind. Daarom is het belangrijk om patiënten zo veel mogelijk te informeren. Van passief info geven, zoals met folders op de toonbank, affiches in de apotheek, info op de infoborden en het actief aanspreken van patiënten. Dat helpt, en de patiënt zal dankbaar zijn voor de oprechte interesse in hun gezondheid.”
Bewegen op Verwijzing onderzoekt momenteel hoe apothekers ook rechtstreeks hun patiënt kunnen verwijzen naar de Bewegen Op Verwijzing-coach in de buurt. Op www.bewegenopverwijzing.be is meer info en materialen terug te vinden.
Gezondheidskompas
Gezonder leven is natuurlijk niet altijd even simpel. Waar zou je zelfs moeten beginnen? Isabel en Luc raden aan om daarvoor het gezondheidskompas te raadplegen. Deze online tool helpt je om inzicht te krijgen in jouw persoonlijk gezondheidsrisico's en geeft concrete adviezen om je gezondheid te bevorderen. “De apotheker kan op een efficiënte manier hun patiënten aanraden om het kompas in te vullen”, zegt Luc. “Patiënten met een verhoogd risico kunnen daarna verder opgevolgd worden door huisarts, door deelname aan de groepslessen van “Gezonde voeding op Verwijzing enz.”, raadt Isabel aan.
