Image
In aanloop van de verkiezingen 2024 heeft het VAN-netwerk acht aanbevelingen voor een duurzaam gezondheidsbeleid in Vlaanderen geformuleerd en verspreid. Deze aanbevelingen kunnen als inspiratie dienen bij de vorming van een Vlaams Regeerakkoord en de daarbij behorende beleidsverklaring. In deze serie gaan we dieper in op elke aanbeveling, bespreken de noodzaak ervan en onderzoeken hoe we de aanbeveling kunnen integreren in de zorgsector. In deze editie ligt de focus op digitale gegevensdeling.
De rol van de apotheker in vaccinatie
Deze aanbeveling beschrijft de nood om de rol van de lokale (huis)apotheker als vaccinator, naast andere types vaccinatoren, verder te verankeren zodat de vaccinatiegraad kan geoptimaliseerd worden door een breed en zeer laagdrempelig aanbod.
Binnen de voortdurende inspanningen om de vaccinatiegraad in de samenleving te verhogen, speelt de lokale (huis)apotheker een cruciale rol, dankzij de recente uitbreiding van de bevoegdheden van apothekers om zowel COVID-19- als griepvaccinaties toe te dienen. En terecht, want vaccinatie is één van de voornaamste en meest rendabele inspanningen die men kan doen voor de gezondheidszorg. Daarom is het belangrijk met vaccinatie door de apotheker tegen griep en COVID-19 een extra breed en zeer laagdrempelig aanbod te voorzien.
Deze beleidsnota heeft tot doel om de aandacht te vestigen op de noodzaak om de regelgeving met betrekking tot vaccinatie in apotheken te optimaliseren en de argumenten te presenteren voor een kwalitatieve distributie van vaccins via apotheken. Naast hun rol als vaccinatoren hebben apothekers tijdens de COVID-19-pandemie een aanzienlijke bijdrage geleverd aan de volksgezondheid door hun participatie in de vaccinatiecentra voor het beheer van de vaccins. Hiermee werd de zeer kwalitatieve aanpak van het bestellen, van stockbeheer en distributie van vaccins duidelijk. Dit is ook logisch want apothekers werken hiervoor volgens beschreven kwaliteitseisen, die bovendien worden gecontroleerd.
Daarnaast hebben de apothekers door een alertsysteem van populatiegericht werken in hun software (pop-up’s) tijdens de pandemie een zeer grote aantal burgers bereikt voor sensibiliseren voor griep- en COVID-19-vaccinatie. Hiermee wordt opnieuw de unieke laagdrempeligheid van het apotheekkanaal aangetoond. Dit pop-up-systeem werd ook recent in de najaarsvaccinatiecampagne succcesvol breed ingezet: meer dan 84% van de apothekers heeft ermee gewerkt, voor de doelgroep chronische patiënten onder de 65 jaar die ongeveer 1 miljoen burgers bevat, verschenen meer dan 898.502 pop-ups in de Vlaamse apotheken.
De huidige regelgeving, die toelaat dat apothekers griepvaccins toedienen in de apotheek, is geldig tot eind 2024. Deze regelgeving betekende een belangrijke stap in het vergroten van de toegankelijkheid van griepvaccinatie voor de bevolking. We zouden graag de impact van deze maatregel ten volle benutten en vragen dat, net zoals voor COVID-19, de vaccinatiebevoegdheid van de apotheker voor de jaarlijkse griepvaccinatie in de wet wordt ingeschreven als een permanent aanbod.
Apothekers zijn dankzij hun unieke laagdrempeligheid ideaal om risicopersonen die zelden of nooit langsgaan bij de huisarts alsnog te kunnen aanspreken en te sensibiliseren voor het belang van een griepvaccin. Zij zijn een goede aanvulling in het bestaande vaccinatie-aanbod. Cijfers tonen dit aan: in Vlaanderen werden in het kader van COVID-19-vaccinatie door de apotheker 569.297 spuitjes voorbereid en werden 393.305 vaccins toegediend. Daarnaast werden in de apotheek 1.312.463 griepvaccins afgeleverd en werden tot week 50 zo’n 177.853 griepvaccins toegediend door apothekers. Het grootste aandeel van de patiënten blijft bij de huisarts als vaccinator. Het is daarbij opvallend dat de vaccinatie tegen griep in de apotheek vooral werd uitgevoerd vanaf week 45-46, wanneer de collectieve vaccinatiemomenten bij de huisartsen al voorbij waren[1]. Dit onderstreept nogmaals het belang en de meerwaarde van de rol van apothekers als aanvullende vaccinator in de eerstelijn. Een permanente regeling voor griepvaccinatie in de apotheek kan zorgen voor een toenemende stabiliteit en consistentie in de beschikbaarheid van vaccinatiediensten voor de bevolking.
Ten tweede ijveren wij met de sector naar een gewaarborgde kwaliteit van vaccindistributie in het algemeen. Om dit te bekomen en om verliezen te minimaliseren, is het cruciaal om de distributie van vaccins weloverwogen te organiseren. Wij vragen om verschillende redenen de distributie uitsluitend via apotheken te laten verlopen. Apothekers hebben bewezen dat ze expertise hebben in koude ketenbeheer. Ze werkten hierin steeds op een kwalitatieve manier. Daarnaast zijn apothekers zeer bekwaam in voorraadbeheer en distributie. We willen ons inzetten om zo efficiënt en effectief als mogelijk om te gaan met vaccinvoorraad. Als bovendien de bestaande distributiekanalen via de farmaceutische groothandels wordt gebruikt, dan heeft dit het voordeel van minder extra transporten wat zowel financieel als klimatologisch een weerslag heeft en een brede beschikbaarheid van de vaccins garandeert, dichtbij elke vaccinator.
Het is van cruciaal belang om de rol van de apothekers als essentiële stakeholders in de volksgezondheidszorg te erkennen en te versterken. Door een permanente toestemming voor griepvaccinatie in de apotheek en de optimalisatie van de distributie van vaccins via apotheken kunnen we streven naar een efficiëntere en effectievere vaccinatiecampagne, met als uiteindelijk doel het bevorderen van de volksgezondheid en het verminderen van de impact van infectieziekten in onze samenleving.
